شلوغی دندان یا کراودینگ دندان چیست؟

برخی از افراد از زمان رشد دندانهای دائمی متوجه تراکم بیش از حد و شلوغی دندان خود می شوند که روی ظاهر آنها تاثیر می گذارد. این تراکم بیش از حد کار تمیز کردن دندان ها را سخت می‌کند و حتی مشکلات جدی دندان و لثه برای آنها به وجود می آورد. شیوه های مختلفی برای درمان کراودینگ دندان وجود دارد که معمولاً توسط متخصص ارتودنسی انجام می‌شود.

حالا اگر شما به هر دلیلی مشکل شلوغی و بینظمی دندان دارید و دندان‌های شما به شکل ناخوشایندی روی یکدیگر قرار گرفته اند، با ما همراه باشید تا انواع حالت آنها را معرفی کنیم و روش درمان برای آن پیشنهاد دهیم.

شلوغی دندان یا کراودینگ چیست؟

شلوغی دندان (Crowding) یا نامرتبی دندان ها یک اصطلاح دندانپزشکی است که وضعیت نامناسب و نادرست دندان ها نسبت به یکدیگر را توصیف می کند. در علم دندانپزشکی تخصصی، از این مشکل تحت عنوان مال اکلوژن یا اختلالات بایت هم یاد می‌شود. افرادی که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، دندان های آن ها ازدحام بیش از حدی دارند و فشار وارده به دندان ها باعث می شود که حالت نامرتب و کج پیدا کنند و دندان ها به درستی در کنار یکدیگر قرار نمی گیرند.

افراد مبتلا به شلوغی دندان دارای دندان هایی هستند که از لحاظ اندازه با یکدیگر متفاوت هستند و به دلایل مختلفی شرایط ایده‌آل را تجربه نمی کنند. روش های درمانی مختلفی برای این بیماری پیشنهاد می‌شود که بهترین آنها استفاده از براکت ارتودنسی است. اما در کنار آن روش‌های درمانی دیگری هم برای کراودینگ دندان پیشنهاد می شود که با توجه به وضعیت دندان های شما و همچنین تشخیص دندانپزشک ممکن است این روش ها با یکدیگر متفاوت باشند.

چه عواملی در کراودینگ دندان ها نقش دارد؟

 شلوغی دندان ها وقتی است که دندان ها به درستی در استخوان فک قرار نمی گیرند و بین آنها کمبود فضا وجود دارد. چندین دلیل برای این مشکل مطرح می شود. این امر می تواند به این دلیل باشد که استخوان فک خیلی کوچک تر از چیزی است که همه دندانها در آن جای بگیرند. در حقیقت عدم رشد کافی فک به مقدار مناسب در ایجاد چنین مشکلی نقش دارد.

 همچنین تراکم بیش از حد دندان ها ممکن است به دلیل اختلاف اندازه دندان نسبت به حالت طبیعی باشد. معمولا در این افراد اندازه دندان بزرگتر از حد طبیعی است یا حداقل از فضایی که برای قرار گیری آنها وجود دارد کمتر است. به همین دلیل معمولا در اثر شلوغی دندان استخوان فک فرد به سمت جلو حرکت می کند و حالت نامناسبی پیدا می کند.

ازدحام بیش از حد دندان‌ها در بزرگسالان می‌تواند به دلیل چرخش دندانها به وجود بیاید. این امر به این دلیل اتفاق می‌افتد که دندان‌های کنار فضای کمتری نسبت به حالت طبیعی دارند و در نتیجه در اثر فشار حرکت می کنند تا از این طریق فضای کمتری را به خود اختصاص دهند.

شلوغی دندان یا کراودینگ دندان

ارزیابی شلوغی دندان

 شلوغی دندان در ابتدای درمان ارتودنسی اندازه‌گیری می‌شود و معمولاً توسط ارتودنتیست ها به سه گروه خفیف، متوسط و شدید طبقه بندی می شود. روش های مختلفی برای درمان این مشکل وجود دارد که معمولاً اصلی‌ترین گزینه استفاده از براکت ارتودنسی است. برای کراودینگ دندان ها می توان از براکت های ثابت و متحرک استفاده کرد، اما در مواردی که تراکم آنها خیلی زیاد باشد معمولاً براکت های ثابت انتخاب بهتری هستند. یکی دیگر از راهکارهای درمانی افزایش عرض استخوان فک است که تحت عنوان وسیع کردن عرض استخوان‌فک شناخته می‌شود و با ابزارهایی مانند اکسپندر صورت در سنین قبل از بلوغ صورت می گیرد.

درمان کراودینگ دندانها برای بزرگسالان

شلوغی دندان می‌تواند به راحتی درمان شود و افرادی که از این مشکل در استخوان فک پایین یا فک بالای خود رنج می برند، امکان استفاده از مشاوره متخصص ارتودنسی برای درمان این مشکل دارند. راهکارهای پیشنهادی برای درمان تراکم بیش از حد دندان ها شامل چند مورد زیر می شود:

کشیدن دندان

در حالتی که شلوغی دندان‌ها شدید باشد، متخصص احتمالاً کشیدن یک یا چند دندان را برای مناسب کردن تمامی دندان ها در قوس فک را پیشنهاد می دهد. هنگامی که دندان ها در محل مناسب کشیده میشوند، دندان های باقی مانده به مرور زمان حرکت کرده و فضا را پوشش می‌دهند. طبیعی شدن وضعیت دندان ها باعث می شود که لبخند شما بهتر به نظر برسد، اما به هر حال لازم است که یک یا چند عدد از دندانهای سالم خود را از دست بدهید.

بسیاری از دندانپزشکان و متخصصان ارتودنسی موافق کشیدن دندان به عنوان راهکار درمان شلوغی دندان نیستند. با این حال مطالعات علمی طی این سال ها نشان داده که اگر به طور صحیح انجام شود، تاثیر بسزایی روی شکل ظاهری فرد و عملکرد دندان ها دارد. این روش از لحاظ پایداری و کشیدن‌دندان تغییر چندانی در ظاهر فرد ایجاد نکرده و از لحاظ کیفیت هم روی عملکرد دندانهای دیگر تاثیر نمی گذارد.

تراش دندان ها

گزینه دیگر برای رفع موارد خفیف شلوغی دندان در بزرگسالان، تغییر اندازه دندان هاست. این روش که به عنوان اصطلاح تخصصی دندانپزشکی تحت عنوان slenderising شناخته می شود، شامل استفاده از شیوه‌های مختلف برای کاهش اندازه و عرض دندان هاست. تئوری استفاده شده برای این روش دندانپزشکی بر مبنای کوچک کردن آنها و در نتیجه کاهش فشار آنها روی یکدیگر است. ایجاد فضای اضافی به این معنی است که دندان ها می توانند در یک موقعیت بهتر از لحاظ زیبایی شناختی قرار گیرند.

 فایده این فرآیند این است که دیگر متخصص نیازی به کشیدن دندان برای درمان کراودینگ ندارد. البته این خطر وجود دارد که تراش دندان‌ها منجر به ایجاد حساسیت در آنها شده و حتی بیشتر دندان‌ها را تحت تاثیر خود قرار دهد. این در حالی است که کشیدن دندان صرفاً روی یک دندان تاثیر می گذارد. البته در موارد شدید استفاده از این گزینه برای درمان شلوغی دندان قابل استفاده نیست. برای درمان موارد شدید لازم است که از روش هایی مانند کشیدن دندان استفاده کند.

شلوغی دندان یا کراودینگ دندان

گسترش استخوان فک یا عریض کردن قوس فک

گزینه سوم برای درمان شلوغی دندان استفاده از روش های مختلف برای بزرگتر کردن استخوان فک است. این روش مناسب ترین گزینه ممکن برای کودکان است که فک آنها هنوز در حال رشد هستند، اما در مورد بزرگسالان چندان موفقیت آمیز نیست. به طور کلی می‌توان از قوس فوقانی در دندان های مولار را تا ۳ میلیمتر گسترش داد و همچنان پایدار نگه داشت. این بدان معناست که به کار بردن این روش درمانی برای کراودینگ در بزرگسالان دارای موفقیت بسیار محدود است.

 این در حالی است که درمان شلوغی دندان در کودکان در زمان رشد استخوان فک انجام می شود و به همین دلیل استفاده از اکسپندر در استخوان فک منجر به ایجاد فضای باز برای حرکت دندان ها و در نتیجه مرتب شدن آنها می شود. در بزرگسالان میزان حرکت قوس استخوان فک بسیار کم است و به همین دلیل یک روش حداقلی شناخته می شود. تمامی این موارد با توجه به مطالعه سابقه پزشکی بیماران و همچنین تجربه متخصص ارتودنسی بررسی می‌شود و در نهایت بهترین گزینه ممکن برای درمان کراودینگ پیشنهاد می شود.

شلوغی دندان یا کراودینگ دندان

درمان شلوغی دندان با راهکارهای ارتودنسی

درمان شلوغی دندان با توجه به تاثیر مستقیمی که روی عملکرد دندان ها و شکل ظاهری فرد دارد، برای بسیاری از بیماران مهم  و حیاتی است. در حقیقت، گزینه های مختلف برای جدا کردن دندان ها و از بین بردن تراکم بیش از حد آنها وجود دارد، اما این ارتودنتیست است که باید با توجه به شرایط بیمار گزینه مناسب را پیشنهاد دهد. به طور کلی، نتایج اکثر روش ها یکسان بوده و فرد از لحاظ شکل ظاهری به حالت طبیعی خود نزدیک می شود.

حالا اگر شما دچار مشکل هستید و می‌خواهید راهکارهای درمان شلوغی دندان را بشناسید، در ادامه این راهکارها را معرفی کرده ایم و در مورد هر کدام از آنها توضیح داده ایم.

استفاده از وسیع کننده کام یا اکسپندر پالاتال

در مطالب قبل گفتیم که عامل اصلی ایجاد شلوغی دندان‌ها و کراودینگ دندان، کوچک بودن اندازه استخوان فک و کام فرد است که باعث میشود دندان ها به صورت متراکم روی یکدیگر قرار گیرند. بنابراین طبیعی است که راهکار اولیه دندانپزشکان شامل اصلاح وضعیت استخوان فک و کام فرد باشد. برای برخی از افراد شلوغی شدید دندان ها را می توان با استفاده از یک وسیع کننده کام (Palatal Expander) برطرف کرد که به مدت ۲۶ ماه باید ادامه یابد.

 در مورد مزایای درمان شلوغی دندان با استفاده از اکسپندر پالاتال می توان به بالا رفتن عرض فک فرد اشاره کرد که به مرور فضا برای تحرک دندان ها و جابجایی آنها به وجود می‌آورد. ضمن این که این شیوه می‌تواند روی زیبایی لبخند فرد هم تاثیر بگذارد. اما در مورد این روش ایراداتی هم وجود دارد که معمولاً در مورد استخوان فک پایین استفاده نمی شود، برای درمان نیاز به لوازم اضافی دارد، لازم است که در طول شب این ابزار روی فک فرد نصب شده باشد و در نهایت برای افراد با محدوده سنی بالاتر از ۱۳ سال باید از روش جراحی فک استفاده شود.

فضا نگهدار یا فاصله نگهدار

استفاده از فضا نگهدار یا فاصله نگهدار در علم ارتودنسی متفاوت است. در مطالب قبل گفتیم که فضا نگهدار ارتودنسی می‌تواند بین دندانها فضا به وجود آورده و امکان حرکت آنها را فراهم می‌کند. اما در برخی موارد، فضا نگهدار به عنوان ابزاری برای جلوگیری از نزدیک شدن دندان ها به یکدیگر پس از از دست رفتن یک یا چند دندان شناخته می شود. این ابزار بیشتر در مورد کودکان کاربرد دارد و پس از افتادن دندان شیری، فضا نگهدار مانع از حرکت دندان های عقب به سمت جلو و در نتیجه ایجاد شلوغی دندان میشود.

شلوغی دندان یا کراودینگ دندان

 از جمله مزایای درمان شلوغی دندان با استفاده از فضا نگهدار، جلوگیری از حرکت رو به جلوی دندان‌های عقب است که از تراکم آنها جلوگیری می کند. ضمن اینکه این روش را می توان برای ۸۰ درصد از کودکان به کار گرفت که نشان دهنده آمار موفقیت آن است. اما در مورد معایب این روش باید به نیاز به شروع درمان قبل از رشد دندانهای دائمی و اضافه کردن طول درمان ۶ تا ۱۸ ماه قبل از براکت ارتودنسی اشاره کرد.

استفاده از وسیع کننده قوس دندانی ارتودنسی

وسیع کننده قوس دندانی ارتودنسی ابزار دیگری برای توسعه دادن و بزرگ کردن استخوان کام است که طبیعتاً در درمان شلوغی دندان نقش دارد. این ساختار سیم مانند از لحاظ عملکرد شباهت بسیار زیادی به وسیع کننده کامل یا اکسپندر پالاتال دارد و از طریق فشار به استخوان فک، منجر به ایجاد فضا برای دندان ها و در نتیجه جابجایی آنها می‌شود. این ابزار معمولاً برای شلوغی ملایم دندان ها قبل و بعد از نصب براکت ارتودنسی استفاده می شود. ضمن اینکه برخی از متخصصین همراه با براکت ارتودنسی از این ابزار استفاده می کنند و طول درمان آن هم ۲۴ ماه است.

در مورد مزایای استفاده از وسیع کننده قوس دندانی ارتودنسی می توانیم به افزایش عرض استخوان فک به اندازه مرتب شدن دندان‌ها اشاره کرد که طبیعتاً منجر به زیباتر شدن لبخند بیمار هم می شود. البته این گزینه به عنوان درمان شلوغی دندان چند ایراد دارد که یکی از آن ها تاثیر مستقیم بر روی لثه فرد و احتمالاً تحلیل آن است. در ضمن استفاده از این ابزار به تنهایی نزدیک به هفت ماه طول می‌کشد که ممکن است برای بیمار و اعضای خانواده او آزاردهنده باشد. با این وجود در وسیع کردن عرض استخوان فک و حرکت دادن دندان ها نقش خوبی دارد.

شلوغی دندان یا کراودینگ دندان

تغییر اندازه دندان ها و کوچک کردن آنها

یکی از گزینه‌های پیشنهادی توسط ارتودنتیست ها برای درمان شلوغی دندان استفاده از راهکار کاهش اندازه دندان ها است. در حقیقت بزرگ بودن اندازه دندان ها نسبت به استخوان فک اصلی‌ترین عامل شلوغی دندان‌ها و کراودینگ آنهاست. بنابراین، ممکن است برخی از ارتودنتیست ها پیشنهاد کوچک کردن اندازه دندان را مطرح کنند. در این شیوه متخصص می تواند با توجه به تشخیص خود و اندازه دندان ها، بخش کوچکی از طرفین آنها را برش داده تا فضا برای حرکت دندان ها باز شده و در نتیجه تراکم و شلوغی آنها از بین برود. این روش برای درمان شلوغی دندان خفیف مناسب است و در موارد شدید کاربرد چندانی ندارد.

بزرگترین مزیتی که برای کاهش اندازه دندان ها وجود دارد این است که تناسب را به دهان و دندان فرد بر می گرداند و از لحاظ ظاهری به شکل مطلوب تغییر شکل می دهد. البته نمی‌توانیم از ایرادات این روش چشم‌پوشی کنیم که اصلی ترین ایراد آن از بین بردن حدود 0.3 میلی متر از مینای دندان است که ممکن است استحکام آن را کاهش دهد. در ضمن ضعیف شدن بافت خارجی دندان‌ها احتمال حساسیت آنها به غذاهای سرد و گرم را بالا می‌برد و این ممکن است برای بیمار آزاردهنده باشد.

شلوغی دندان یا کراودینگ دندان

خارج کردن دندان یا کشیدن دندان ها

اگر متخصص ارتودنسی از گزینه های مختلف درمان شلوغی دندان ناامید شده باشد، مجبور هستند که یک یا چند دندان بیمار را خارج کرده و فضا را برای حرکت کردن آنها به وجود بیاورند. تقریباً همه ارتودنتیست ها با انجام این روش مخالف هستند و تمایل چندانی به انجام آن ندارند. با این وجود از بین رفتن گزینه های دیگر و همچنین عدم تمایل بیمار به جراحی استخوان فک، باعث می‌شود که ارتودنتیست ها به سراغ کشیدن دندان و خارج کردن آن ها بروند.

البته خارج کردن دندان و کشیدن آنها با مزایایی همراه است که می توان به نتیجه بهتر نسبت به استفاده از ابزارهای وسیع کننده کام اشاره کرد. در ضمن این شیوه به عنوان یک گزینه کوتاه مدت و سریع شناخته می‌شود و طول درمان آن چندان زیاد نیست. در نهایت از لحاظ هزینه هم در سطح مطلوبی قرار دارد و بیشتر بیماران توانایی انجام آن را دارند. اما بزرگترین ایرادی که به این روش برای درمان شلوغی دندان وارد است، نیاز به برداشتن دندان است که ممکن است بیماران ذهنیت مثبتی به آن نداشته باشند.

اگر به فکر درمان شلوغی دندان خود هستید به هیچ وجه نگران نباشید و مطمئن باشید که ارتودنتیست بهترین گزینه را با توجه به شرایط دندان های شما و همچنین امکاناتی که در اختیار دارید پیشنهاد می دهد. اما اگر در این مطلب به ابهامات و سوالات شما پاسخ داده نشده، می توانید در بخش نظرات مطرح کنید و یا مستقیماً با ما در ارتباط باشید.

اگر فکر می کنید که دچار  شلوغی دندان شده اید و نیاز دارید که با یک ارتودنتیست متخصص صحبت کنید، از شماره های سایت کمک بگیرید و با ما تماس بگیرید.