در این نوشته می خوانید:
برای اصلاح بایت و اصلاح رشد استخوان فک، از دستگاه ارتودنسی به نام هدگیر استفاده می شود. انواع مختلفی از هدگیر در دسترس است که معمولا از آن برای کودکانی که استخوان فک آنها هنوز در حال رشد است، استفاده می شود (ارتودنسی فانکشنال).
بر خلاف براکت ها که ابزار ارتودنسی داخل دهانی هستند، هدگیر را می توان ابزاری خارج دهانی نامید. متخصص ارتودنسی در صورت وجود اختلال بایت و نامنظمی دندانها ممکن استفاده از هدگیر را برای کودک شما تجویز کند.
اختلالات بایت را مال اکلوژن می نامند. این یعنی دندان های بالا و پایین به حالت درست روی یکدیگر قرار نمیگیرند. سه نوع کلی مال اکلوژن وجود دارد. هدگیر برای اصلاح ناهنجاری های کلاس 2 و کلاس 3 مورد استفاده قرار می گیرد. به علاوه برای اصلاح ازدحام بیش از حد دندان ها نیز از هدگیر استفاده می شود.
هدگیر بسته به نوع آن و شرایط اصلاح ناهنجاری ها، از بخش های متفاوتی تشکیل شده است.
کلاهک سر: همانگونه که از نام آن مشخص است، یک کلاهک سر روی سر قرار می گیرد و به عنوان لنگرگاهی برای بقیه دستگاه به شمار می رود.
تسمه های اتصال: تسمه های اتصال با توجه به نوع هدگیر مشخص می شود.
کمان صورت: این کمان یک سیم فلزی U شکل است که با بند یا لوله به دندان های دجار مشکل، کلاهک سر و تسمه وصل می شود.
بندها، لوله ها و قلاب های الاستیک: از این ابزارها برای اتصال بخش های مختلف هدگیر به دندان آسیاب و دندان های دیگر استفاده می شود.
قوس چانه، پد پیشانی و قلاب دهان: هدگیرهایی که برای اصلاح آندربایت به کار می روند، معمولا از یک قوس چانه که با سیم به پد پیشانی وصل می شود تشکیل شده اند. در این نوع دستگاه ها نیازی به استفاده از کمان صورت هدگیر نیست و بر یک قاب سیمی متکی است که از پد پیشانی شروع و تا قوس چانه ادامه دارد. قلاب دهانی به صورت افقی به این قاب وصل می شود.
براکت ها: البته در همه هدگیرها از براکت استفاده نمی شود. برخی از هدگیرها شامل قلاب یا بندهایی برای اتصال آنها به براکت هایی که در داخل دهان روی دندان های بالایی یا پایینی قرار می گیرند، می شوند.
انواع مختلف هدگیرها شامل موارد زیر می شود:
از هدگیر گردنی معمولا به منظور اصلاح مال اکلوژن اورجت استفاده می شود. اورجت به معنای بیرون زدگی فک بالا و دندان های جلویی است. برای اصلاح اوربایت نیز از هدگیر گردنی استفاده می شود. اوربایت نیز به معنای تراز ناصحیح دندان های بالا و پایین است، که موجب بیرون زدگی دندان های بالایی می شود. در هدگیر گردنی از بندهایی استفاده می شود که در پشت گردن یا مهره های گردن قرار می گیرند. این بندها به براکت های داخل دهان متصل می شوند.
از هدگیر پشت سری برای اصلاح اورجت یا اوربایت استفاده می شود. تسمه های به کار رفته در آن از فک بالا به سر و پشت سر وصل می شوند. از این هدگیر اغلب در کودکانی که دچار اپن بایت هستند و همچنین در کودکانی که با رشد بیش از حد فک در قسمت پشت دهان مواجه اند، استفاده می شود.
از هدگیر کشش معکوس به منظور اصلاح فك بالایی توسعه نیافته یا آندربایت استفاده می شود. شرایطی را که در آن دندان های پایینی نسبت به دندان های بالایی بیرون زدگی دارند را آندربایت می نامند. هدگیر کشش معکوس از نوارهای لاستیکی برای اتصال براکت ها به دندان های بالایی استفاده می کند.
یک نکته مهم در هنگام استفاده از هدگیر، رعایت دستورالعمل های داده شده است. مهم است که میزان زمان لازم استفاده از هدگیر برای تاثیر آن را در نظر بگیرید. ممکن است نیاز باشد بین 12 تا 14 ساعت یا حتی بیشتر به صورت روزانه آن را بپوشید.
از آنجا که بسیاری کودکان از پوشیدن آن در بیرون یا در مدرسه خودداری می کنند، اغلب ارتودنتیست ها توصیه می کنند که به محض تمام شدن مدرسه و در طول شب تا روز بعد از آن استفاده کنند. استفاده از این ابزار به صورت نامنظم موجب عدم درمان موفقیت آمیز و گاهی افزایش شدت ناهنجاری می شود.
متخصصان به دلایل مختلفی استفاده از هدگیر را تجویز می کنند. از جمله آنها می توان به دلایل زیر اشاره نمود:
در صورتی که هدگیر به طور صحیح پوشیده و استفاده شود، کاملا ایمن است. هیچ گاه هدگیر را با زور نپوشید یا به زور آن را از سر و دهان جدا نکنید زیرا ممکن است موجب آسیب دیدن دستگاه یا لثه یا بریده شدن لثه و صورت شود. بنابراین پیروی از دستورالعمل هایی که توسط ارتودنتیست در مورد چگونگی تنظیم و پوشیدن و درآوردن هدگیر توصیه می شود بسیار مهم است. این کار به جلوگیری از برخورد ضربه به صورت یا چشم ها توسط نوارهای لاستیکی یا سیم ها، کمک می کند.
در صورتی که درد شدیدی را تجربه کردید یا درد برای طولانی مدت پایدار بود، با ارتودنتیست خود تماس بگیرید. همچنین، در صورتی که متوجه تغییر مکان یا عدم تناسب و تنظیم هدگیر شدید، سعی نکنید که خود آن را اصلاح و تنظیم کنید، تنها به متخصص ارتودنتیست خود اطلاع دهید و یک قرار ملاقات برای اصلاح آن را ترتیب دهید
در هنگام استفاده از هدگیر با محدودیت هایی مواجه می شوید. این محدودیت ها عبارتند از:
ممکن است پوشیدن هدگیر در هر زمانی از 1 تا 2 سال ضروری باشد. به علاوه ممکن است در زمان استفاده از هدگیر به ویژه برای اولین بار یا در زمان تغییر فشار آن توسط ارتودنتیست موجب ایجاد ناراحتی هایی برای کودک شود.
در صورتی که کودک از درد رنج می برد می توانید درباره استفاده از داروی های ضددرد با پزشک صحبت کنید. به علاوه فراهم آوردن غذاهای نرم برای کودک برای تسکین درد او موثر است.
گاهی ممکن است نیاز باشد که هدگیر در زمان های مدرسه پوشیده شود که سبب خجالت زدگی برخی از کودکان می شود. در این زمان به کودک خود یادآوری کنید که این مشکل موقتی بهتر از نیاز به جراحی اصلاح فک در آینده است و ارزش چند ماه استفاده از این ابزار را دارد
علاوه بر این موارد حفظ تمیزی و نظافت هدگیر بسیار حائز اهمیت است. بخش های سخت هدگیر را روزانه با آب گرم و صابون ملایم و لنت ها و تسمه های نرم را هر چند روز یک بار با آب گرم و مواد شوینده ملایم بشویید و سپس خشک کنید. در صورتی که هدگیر همراه با براکت ها استفاده شود می توان آن را به همراه دندان مسواک زد.
استفاده از هدگیر در سنین کودکی که فک هنوز در حال رشد است، تضمین می کند که نحوه شکل گیری استخوان فک به درستی انجام شود. هدگیر را باید روزانه در حدود 12 ساعت پوشید. به طور معمول درمان ناهنجاری فک با هدگیر بین 1 تا 2 سال طول می کشد.