ارتودنسی چگونه می تواند به تنفس دهانی کمک کند؟

ارتودنسی و تنفس دهانی

دهان انسان طی سالیان متمادی تغییر کرده است؛ با کاهش اندازه فک نوع بشر، دندان های ما نسبت به گذشته فشرده تر شده اند. این نه تنها یک فاجعه زیبایی شناختی است، بلکه تنفس ما را نیز با مشکل مواجه ساخته است، که به نوبه خود می تواند خواب را مختل کند. تحقیقات نیز نشان داده اند که شکل گیری غیر طبیعی کرانیوفاسیال (فک و صورت) می تواند منجر به انسداد مجرای تنفسی، اختلال در تنفس، اختلال در تنفس از راه بینی، تنفس دهانی مزمن، آپنه خواب، اختلالات خواب و بیماری های مادام العمر شود.

گرچه ارتودنتیست ها عمدتاً به صاف کردن دندان ها شناخته می شوند، اما یکی از تخصص های آنها تشخیص و بهبود برخی از انواع اختلالات تنفسی در کودکان خردسال، نوجوانان و افراد بزرگسال است.

تأثیرات تنفس دهانی

تنفس دهانی می تواند رشد صورت را تغییر دهد. یک کودک در حال رشد با تنفس نادرست می تواند دچار آسیب های دائمی شود.

چه چیزی رشد چهره فرزند شما را تعیین می کند؟ بحث بین طرفداران فرضیه ژنتیکی (صفات ارثی) و افرادی که مدافع تأثیرات محیطی هستند (به عنوان مثال، تنفس دهانی) هم قدیمی است و هم به طور کامل حل نشده است. وراثت یک نظر اساسی و اولیه برای همه رشد صورت است. با این حال، تحقیقات در مراکز رشد در اروپا، کانادا و ایالات متحده نشان داده است که تنفس مزمن دهانی به طور مستقیم با تغییرات صورت در کودکان ارتباط دارد. این تغییرات باید هم به عنوان غیر طبیعی و گاهی اوقات به عنوان مضر برای استخوان ها و عضلات در حال رشد صورت تلقی شوند.

تنفس برای انسان ها شبیه به تابش نور خورشید به یک درخت است. هم برای رشد طبیعی و هم برای حفظ زندگی ضروری است. اگر یک درخت تنها از یک جهت نور خورشید دریافت کند، تنه و شاخه های درخت به سمت منبع نور رشد می کنند و درخت به طور دائمی بد شکل خواهد شد. اگر یک کودک قادر به حفظ یک راه هوایی سالم مداوم از راه بینی نباشد، بدن به طور خودکار سیستم را به گونه ای برنامه ریزی می کند که از راه دهان نفس بکشد. مانند درختان، کل سیستم باید برای زنده ماندن تطبیق پیدا کند.

مزایای تنفس از راه بینی

• هوایی که از طریق بینی رو به داخل تنفس می شود، قبل از عبور از آدنوئید، لوزه ها و گلو و رسیدن به ریه ها، گرم، مرطوب، فیلتر شده، و تا حدودی ضد عفونی شده است.
• هنگامی که این هوا به ریه ها می رسد، از آلاینده ها پاک شده است، با بدن هم دما و هم رطوبت شده است و با ریه ها سازگار است.
• شرایط هوایی که از راه بینی تنفس می شود، کمتر احتمال دارد که باعث بروز علائم آسم شود، که با تنفس از راه دهان بروز پیدا می کنند.
• هوایی که از راه دهان تنفس می شود، هنگام عبور از لوزه ها و ورود به ریه ها نسبتاً سرد، خشک و آلوده است. این سلامت ریه ها را به خطر می اندازد و خطر ابتلا به عفونت های تنفسی را افزایش می دهد.

چرا تنفس دهانی مضر است؟

تغییر از تنفس از راه دهان به تنفس از راه بینی اجازه می دهد برخی اتفاقات ناسالم رخ دهند. این تغییرات می توانند شامل عفونت های مزمن گوش میانی، سینوزیت، عفونت های دستگاه تنفس فوقانی، و اختلالات خواب مانند خروپف باشد. علاوه بر این، تنفس دهانی اغلب با کاهش دریافت اکسیژن توسط ریه ها همراه است، که می تواند منجر به کمبود انرژی شود- کودکانی که تنفس دهانی دارند، ممکن است به راحتی حین ورزش کردن خسته شوند.

تنفس دهانی بویژه می تواند روی رشد صورت تأثیر بگذارد. تغییرات در عضلات مرتبط با صورت، فک ها، زبان و گردن رخ می دهند. کشش غیر طبیعی این گروه عضلات روی استخوان های صورت و فک ها به آرامی باعث بد شکل شدن این استخوان ها خواهد شد، که در نهایت باعث عدم تطابق فک ها و دندان ها خواهد شد. هر چه این تغییرات زودتر در طول زندگی رخ دهند، تغییرات در رشد صورت بیشتر خواهند بود.

بیشترین افزایش رشد در طول سال های اولیه زندگی رخ می دهد. در شش ماه نخست زندگی، وزن کودک دو برابر می شود و در سه سال نخست زندگی، قد دو برابر می شود، چیزی که هرگز دوباره در بازه زمانی مشابه رخ نخواهد داد. تا سن چهار سالگی، اسکلت صورت به 60 درصد از اندازه بزرگسالی خود رسیده است و دوازده سالگی، سنی که بسیاری از ارتودنتیست ها درمان را آغاز می کنند، 90 درصد از رشد صورت در حال حاضر رخ داده است. در نتیجه، اگر یک کودک در طول سال های اولیه بحرانی رشد دارای انسداد مزمن بینی باشد، منجر به بد شکلی صورت خواهد شد، که برخی جزئی و برخی از آنها بیشتر قابل توجه هستند.

نقش ارتودنسی در بهبود تنفس دهانی

چه تغییراتی رخ می دهند؟

در تطبیق دهان برای تنفس مزمن، دو تغییر اساسی رخ می دهد: لب بالا بالا می رود و فک پایین در یک موقعیت باز باقی می ماند. زبان، که به طور معمول نزدیک به سقف دهان قرار می گیرد، کف دهان می افتد و جلو می آید تا اجازه دهد حجم بیشتری هوا وارد پشت گلو شود. در نتیجه، برخی از افرادی که از راه دهان نفس می کشند، یک الگوی بلع غیر طبیعی را نیز از خود نشان می دهند.

به عنوان یکی از نتایج این عملکردهای غیر طبیعی، کودکانی که از راه دهان نفس می کشند، در معرض خطر بوجود آمدن نوعی شکل صورت هستند که به خوبی مستند شده است و معمولاً تحت عنوان “چهره آدنوئید” یا “سندرم چهره دراز” شناخته می شود. مشخصه ویژه این افراد می تواند وضعیت باز ماندن دهان، سوراخ های بینی که کوچک هستند و به خوبی رشد نکرده اند، لب بالای کوتاه، لبخند دندانی یا لثه ای (به عنوان نتیجه وضعیت آویزان فک پایین) و یک صورت خالی است.

به علت وجود نیروهای عضلانی غیرطبیعی روی فک ها، موقعیت دندان ها نیز می تواند تحت تأثیر قرار بگیرد و اغلب به شکل نازیبایی قرار می گیرند. شکل زیر یک مال اکلوژن شدید (بایت مشکل دار) را نشان می دهد که شامل فشردگی و نامرتبی شدید دندان ها و کراس بایت است که در آن فک بالا کامل رشد نکرده است و داخل فک پایین قرار می گیرد.

مشکلات درمان نشده مجرای تنفسی ممکن است آنقدر به شدت روی رشد صورت تأثیر بگذارند که درمان ارتودنسی به تنهایی قادر به  اصلاح مال اکلوژن نخواهد بود. جراحی اصلاحی فک بعداً در زندگی، علاوه بر فرایندهای ضروری برای باز کردن مجرای تنفسی بینی، ممکن است نیاز باشند.

دیگر تاثیرات تنفس دهان

• نشان داده شده است که تنفس دهانی باعث رشد ضعیف فک ها و منجر به بروز مشکلات ارتودنتیک می شود.
• تأثیر تنفس دهانی روی رشد فک به این صورت است که مانع قرار گیری زبان روی سقف دهان (پلیت یا کام) می شود.
• اگر یک فرد از راه دهان نفس بکشد، غیر ممکن است زبان آنطور که باید، روی کام قرار بگیرد.
• به نظر می رسد زمانی که زبان روی کام قرار می گیرد، در برابر نیروی سبک و رو به پایین از سمت گونه ها و لب ها مقاومت می کند، در نتیجه فک بالا رشد می کند و بزرگتر می شود، بیشتر رو به جلو می آید، پهن تر می شود و بالاتر می آید.
• به نظر می رسد اگر زبان روی پلیت یا سقف دهان قرار نگیرد، فک بالا کوچکتر می شود، عقب تر قرار می گیرد، باریک تر می شود و پایین تر می آید.
• تنفس مزمن دهانی به طور کلی باعث می شود که قسمت پایین صورت بیشتر رشد کند و به صورت عمودی بلندتر شود و حالت استراحت طبیعی با دهان باز باشد.

نقش ارتودنسی در بهبود تنفس دهانی

علل تنفس دهانی

هر زمان که یک کودک نتواند از راه بینی نفس بکشد، حالت تنفس دهانی رخ می دهد.

• یکی از علل انسداد راه هوایی بینی در کودک، رینیت آلرژیک است، که در آن مخاط بینی متورم می شوند و جریان هوا را مسدود می کنند. اکثر واکنش های آلرژیک توسط ذرات هوا، دود، غذاها و حیوانات خانگی آغاز می شوند.
• تنفس دهانی می تواند نتیجه یک انسداد در مجراهای بینی مانند انحراف سپتوم، توربین های بزرگ و یا پولیپ باشد.
• بافت نرم در مجراهای بینی به سادگی می تواند به دلیل التهاب مربوط به آلرژی بزرگ شود یا بافت ها به دلیل عدم استفاده می توانند به طور قابل توجهی بزرگ شوند. بافت های موجود در مجراهای بینی، زمانی که تنفس مستمر از راه بینی وجود دارد، به طور کلی فشرده تر و سالم تر هستند.
• آدنوئیدهای بزرگ شده می توانند تنفس از راه بینی را نیز محدود کنند و باعث بروز تنفس دهانی شود.
• هنگامی که یک نوزاد یا کودک خردسال یک عفونت جدی مجرای تنفسی را تجربه می کند، تنفس دهانی به صورت یک ضرورت رخ می دهد. هنگامی که عفونت برطرف می شود، تنفس از راه بینی می تواند بازگردد، اما به طور خودکار باز نمی گردد. تنفس دهانی که از روی ضرورت در طول مدت زمان عفونت استفاده شده است، می تواند به عنوان یک عادت باقی بماند.

تنفس دهانی چه علائمی دارد؟

• لب های خشک
• دندان های فشرده و نامرتب
• خر و پف و دهان باز حین خواب
• افزایش تعداد عفونت های مجرای هوایی مانند سینوس، گوش یا سرماخوردگی
• آسم شبانه
• خستگی و خواب آلودگی در طول روز

ارتودنسی و تنفس دهانی چگونه به یکدیگر مربوط می شوند؟

بر اساس نوع مال اکلوژن، ارتودنتیست می تواند انواع مختلف فرایندهای ارتودنتیک را اعمال کند تا به درستی تنفس را بهبود بخشد. ارتودنتیست می تواند از ابزارهای ارتودنسی مختلف برای وسیع کردن فک ها و اصلاح تنفس دهانی استفاده کند.

اگر قوس دندانی بالا باریک باشد، توانایی بیمار برای تنفس درست از راه بینی را کاهش می دهد. ارتودنتیست ها معمولاً از ابزارهایی به نام اکسپندر یا وسیع کننده کام برای وسیع کردن قوس دندانی بالا استفاده می کنند تا در تنفس از راه بینی به بیماران کمک کنند.

گسترش ماگزیلاری به طور مستقیم سینوس ها را تحت تاثیر قرار می دهد و به بیمار کمک می کند تا از طریق بینی نفس بکشد. اکثر ارتودنتیست ها بر این باورند که برای جلوگیری از بروز هر گونه مشکل احتمالی در آینده، بیماران پس از اتمام درمان های ارتودنسی باید به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنند.

نقش ارتودنسی در بهبود تنفس دهانی

توجه به ارتودنسی و تنفس دهانی

خوشبختانه، ارتودنسی روش های مختلفی برای درمان مال اکلوژن ها به شیوه ای اصولی و دائمی ارائه می دهد. اصلاح موقعیت فک ها و دندان ها می تواند تا میزان زیادی عوارض تنفس دهانی را بهبود بخشد. با این حال، قابل توجه است که بیمارانی که از راه دهان نفس می کشند، احتمالاً باید دوره های طولانی تر درمان های ارتودنسی را طی کنند.

ارتودنتیست به طور کامل و خلاصه همه مشکلات احتمالی و دشواری های درمان را برای بیمار شرح خواهد داد. در بیمارانی که از راه دهان نفس می کشند ممکن است صاف و همراستا کردن دندان ها و فک ها کمی زمان طولانی تر نیاز داشته باشد. بنابراین، ارتودنتیست ها معمولاً برای جلوگیری از بروز مجدد مال اکلوژن در آینده توصیه می کنند بیماران به طور همزمان تحت نظر یک متخصص گوش و حلق و بینی قرار داشته باشند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که باید از عوارض تنفس دهانی جلوگیری کرد قبل از آنکه به درمان های ارتودنسی نیاز داشته باشند. در غیر این صورت، بیماران هیچ انتخابی جز مراجعه به ارتودنتیست و یک دوره طولانی و پر هزینه درمان نخواهند داشت.