هر آنچه درباره درمان ارتودنسی باید بدانید

اغلب مردم می‌دانند که دندانپزشکان به عنوان بهترین یار آنها برای حفظ دندان و جلوگیری از تخریب دندانها در شرایط مختلف هستند، اما متاسفانه تعداد کمی از آنها با مباحث تخصصی مانند درمان ارتودنسی یا درمان ریشه دندان آشنایی دارند. در حقیقت عوارضی مانند خوردگی دندان و بیماری لثه در بیشتر انسان‌ها رایج است و تنها راه کاری که ما یاد گرفته‌ایم، کشیدن دندان است.

اما حوزه دندانپزشکی بسیار وسیع است و مشکلات مختلفی وجود دارد. این مشکلات ممکن است از یک بی نظمی ساده در ردیف دندان‌ها تا مشکلات تخصصی‌تر ماند جلو بودن فک پایین را شامل شود. هر کدام از این مشکلات نیاز به یک شخص متخصص دارد که در حوزه درمان ارتودنسی از ارتودنتیست کمک گرفته می‌شود. با این اطلاعات ابتدایی به سراغ معرفی درمان ارتودنسی خواهیم رفت و به اطلاعاتی اشاره می‌کنیم که همه ما باید در مورد آنها بدانیم.

درمان ارتودنسی چیست؟

درمان ارتودنسی (orthodontics treatment) یک روش درمان دندان خاص و تخصصی است که به طور ویژه بر روی ردیف کردن دندانها در اثر اعمال فشار فیزیکی متمرکز شده است. این روش درمانی هم به عنوان یک روش زیبایی و هم به عنوان یک روش بهبود عملکرد دندان استفاده می‌شود که کاربرد آن در افراد مختلف با یکدیگر فرق دارد. گاهی شما ردیف دندانهای نامنظمی دارید یا حتی بین دندانهای شما فاصله زیادی وجود دارد.. در این حالت شما از ارتودنسی برای مرتب کردن دندان‌های خود استفاده می‌کنیم.

 اما گاهی برخی از افراد با پدیده‌هایی مانند جلو بودن فک پایین یا جلو بودن فک بالا مواجه هستند. این افراد از درمان ارتودنسی برای بازگرداندن وضعیت دندانهای خود به حالت طبیعی استفاده می‌کنند. پس می‌توان ارتودنسی را یک روش عمومی با کاربرد تخصصی برای هر فرد معرفی کرد.

درمان ارتودنسی برای چه مشکلاتی به کار گرفته می‌شود؟

مال اکلوژن (Malocclusion) یک اصطلاح تخصصی است که بسیاری از مشکلات دندانپزشکی را شامل می‌شود. در واقع مال اکلوژن به عنوان بی نظمی در دندانها شناخته می‌شود که درمان آنها به صورت تخصصی به یک ارتودنتیست واگذار می‌شود. حالا هم این اصطلاح چندین زیرلایه دیگر دارد که هر کدام از آنها هم نیاز به روش درمانی تخصصی خاص خود دارد. این اصطلاحات عبارتند از:

• آندربایت (Underbite): در این حالت فک پایین فرد بیش از فک بالایی او به سمت جلو حرکت کرده است و به اصطلاح قاشقی هم به آن گفته می‌شود.
• اوربایت (Overbite): در این حالت اندازه فک فوقانی بیش از فک پایین است.
• کراس بایت (Crossbite): این حالت دندان‌های بالایی در بخش داخلی دندان‌های پایین قرار می‌گیرند و در حقیقت دندان‌های فک پایین منجر به پوشاندن دندان‌های بالایی می‌شود.
• جلو بودن بیش از حد دندانهای جلو: در این وضعیت دندان‌های فوقانی بیش از حد رشد می‌کنند و دندان‌های پایین رشد چندانی ندارند و به همین دلیل دندانهای جلو باعث پوشاندن دندانهای پایین می‌شوند.
• شلوغ بودن دندان‌ها (Crowding): متراکم شدن دندان‌ها و ایجاد بی نظمی بین آنها به عنوان شلوغی دندان تعریف می‌شود و یکی از اصلی‌ترین دلایل استفاده از درمان ارتودنسی است.
• فاصله بین دندان‌ها: در این وضعیت بین دندانهای فرد فاصله زیادی وجود دارد که با استفاده از ابزارهایی مانند براکت دندان‌ها به سمت این فاصله حرکت داده می‌شوند.
• اپن بایت (Openbite): در این وضعیت بین دندان‌های بالا و پایین فرد همپوشانی کافی وجود ندارد و یک فاصله به صورت حفره به وجود می‌آید. در این وضعیت معمولاً فشار بیش از حد به دندان‌ها هم نمی‌تواند این فاصله را پر کند.
• عدم انطباق خط میدلاین دندان: در این وضعیت دندان‌های عقب به شکل درست بر روی هم قرار نمی‌گیرند و منجر می‌شود که فرد همیشه در حالت دهان باز قرار گیرد.

شکاف بین دندانی و شلوغ بودن دندانها دو دلیل رایج برای مراجعه مردم به ارتودنتیست هستند. معمولاً یک دندانپزشک عمومی می‌تواند در طول بررسی دوره‌ی این مشکلات را تشخیص دهد و حتی اگر مشکل خیلی شدید نباشد، راهکارهای درمانی عمومی را پیشنهاد دهد. اما در حالت تخصصی این افراد باید به ارتودنتیست مراجعه کنند تا هم مورد ارزیابی قرار گیرند و هم راهکارهای تخصصی دندانپزشکی را دریافت کنند.

هر آنچه راجبه درمان ارتودنسی باید بدانید

چرا باید به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنیم؟

 به طور کلی افرادی که دچار بایت مشکل دار (bad bite)، به معنی وضعیت نامناسب دندان‌ها از لحاظ ظاهری هستند و دچار مسائلی مانند تماس معمولی بین دندان، نیاز به صاف کردن دندان‌ها یا نیاز به حرکت دادن فک داشته باشند، باید به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنند. وضعیت این افراد به شکلی است که دندانپزشکان عمومی می‌توانند مشکلات آنها را تشخیص دهند، اما در درمان این مشکلات محدودیت دارند. حتی برخی از دندانپزشکان عمومی راهکارهایی مانند استفاده از براکت اینویزالاین (Invisalign) راه حل پیشنهاد می‌دهد که در مطالب بعدی بیشتر آنها را معرفی خواهیم کرد.

اما براکت اینویزالاین تنها یک روش عمومی و مؤثر در برخی از افراد است و نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای روش‌های پیچیده‌تر یا به عنوان یک روش درمانی برای آندربایت یا اوربایت به کار گرفته شود. اینجاست که یک متخصص ارتودنسی می‌تواند هنر خود را نشان دهد که او هم شامل تشخیص بیماری و ریشه آن و هم شامل پیشنهاد راهکار درمانی مناسب است. در مورد برخی از افراد براکت های متحرک و در مورد گروه دیگر براکت های ثابت انتخاب می‌شود. این به تخصص ارتودنتیست و توانایی او در درمان ارتودنسی بستگی دارد.

انواع روش‌های ارتودنسی

اغلب مردم می‌دانند که ارتودنتیست‌ها می‌توانند وضعیت دندانهای بیماران را با کمک براکت ها بهبود ببخشند. اما فعالیت این متخصصین شامل خدمات پیچیده‌ای دیگری هم می‌شود که کلیه مسائل دندان‌ها و فک را پوشش می‌دهند. به عنوان مثال، این متخصصین از انواع مختلف براکت برای برطرف کردن مشکلات بیماران خود استفاده می‌کند که تنها وظیفه یک متخصص ارتودنسی است. پس با معرفی انواع براکت می‌توانیم روش‌های ارتودنسی را هم معرفی کنیم:

• براکت های سنتی: این براکت ها از جنس فلز هستند با کمک سیم و مواد الاستیک بر روی دندان قرار می‌گیرند. اعمال فشار از طرف این براکت کمک می‌کند که دندان‌ها به موقعیت صحیح خود حرکت کنند.
• براکت های سرامیکی: این براکت ها عملکردی مشابه با براکت های سنتی دارند، اما از سرامیک برای ساخت آنها استفاده شده است.
• براکت های نامرئی: این براکت ها از جنس پلاستیک شفاف ساخته می‌شوند و به صورت یک روپوش جدا بر روی دندان قرار داده می‌شوند.
• براکت های لینگوال: نحوه قرارگیری این براکت ها نسبت به نمونه‌های دیگر متفاوت است و به بخش داخلی دندان و در حقیقت در پشت دندان چسبانده می‌شود.
• هدگیر: یکی دیگر از ابزارهای ارتودنسی است که به صورت یک کلاه یا سرپوش بر روی صورت فرد نصب می‌شود و امکان فشار مستقیم به فک بالا و فک پایین را فراهم می‌کند.

هر آنچه راجبه درمان ارتودنسی باید بدانید

بهترین زمان درمان ارتودنسی

 به گفته انجمن ارتودنتیست‌های آمریکا؛ بهترین زمان برای انجام درمان ارتودنسی سنین پایین است، اما یک کودک باید بیش از 7 سال سن داشته باشد تا توسط یک ارتودنتیست مورد بررسی قرار گیرد. افراد با سن پایین هنوز به تراکم استخوان کافی نرسیدند و این حرکت کردن دندان در داخل فک آنها را راحت‌تر می‌کند. این در حالی است که انسان‌های بالغ تراکم استخوان بالایی دارند و استفاده از ابزارهای ارتودنسی ممکن است با درد برای آنها همراه باشد.

به خاطر داشته باشید که یک دندانپزشک عمومی وظیفه انجام خدمات اساسی و ترمیم موارد عمومی دندان‌ها را بر عهده دارد، این در حالی است که متخصص ارتودنسی می‌تواند مشکلات دندان‌ها را از لحاظ زیبایی و عملکرد بررسی می‌کند و به کمک درمان ارتودنسی آنها را به شرایط طبیعی برگرداند. امیدواریم اطلاعات ذکر شده در این مطلب برای کسانی که به فکر استفاده از ارتودنسی هستند کافی باشد، اما در مطالب بعدی به بحث‌های تخصصی هم خواهیم پرداخت.