لب شکری یا شکاف لب و شکاف کام

شکاف لب و شکاف کام یک بیماری مادرزادی است که به هنگام رشد صورت جنین رخ می‌دهد. این شکاف تأثیر بسزایی بر روی چهره و شکل ظاهری فرد دارد و به همین دلیل مشکلات پزشکی، رفتاری و اجتماعی زیادی به دنبال دارد. علم پزشکی مدرن روش‌های جدیدی برای اصلاح این مشکل به وجود آورده است که مهم‌ترین آن‌ها جراحی است. طبق آمارهای جهانی، در حال حاضر در ایالات متحده حدود ۲۶۵۰ نوزاد با شکاف لب و شکاف کام به دنیا می‌آیند.

 بنابراین برای این که بتوانیم زمینه آشنایی بیشتر شما را با این مشکل فراهم کنیم و در مورد درمان شکاف لب و شکاف کام صحبت کنیم، در این مطلب با ما همراه باشید.

 شکاف لب و شکاف کام چیست؟

 شکاف لب و شکاف کام یک نوع شکافتگی خاص در قسمت لب و در قسمت کام فرد است که ممکن است کوچک یا جزئی یا حتی یک شکاف کامل تا نزدیکی بینی باشد. شکاف یک طرفه در یک سمت فرد رخ می‌دهد، اما شکاف دو طرفه بر روی هر دو طرف چهره فرد تاثیرگذار است و ظاهر بسیار نامناسبی دارد.

 اصولاً تشکیل شکاف لب و شکاف کام زمانی رخ می‌دهد که چهره فرد و جمجمه او تشکیل می‌شود. به هنگام رشد جنین، قسمت‌های مختلف صورت به صورت مجزا رشد می‌کنند و با یکدیگر ترکیب می‌شوند. در برخی از افراد به دلیل مشکلات ژنتیکی، ترکیب شدن قسمت‌ها در قسمت لب یا کام به شکل مناسبی صورت نمی‌گیرد و یک شکاف در چهره او به وجود می‌آید. وجود شکافتگی در قسمت لب یا در قسمت کام می‌تواند تبعات زیر را برای فرد به دنبال داشته باشد:

• مشکلات دندانپزشکی
• عفونت گوش و افت شنوایی
• مشکلات تغذیه‌ای
• اعتماد به نفس پایین
• مشکلات گفتاری

علت ایجاد شکاف لب و شکاف کام در کودکان

 در پی ۱۲ هفته اول بارداری، جمجمه جنین در حال رشد است. در این دوره دو صفحه جداگانه از استخوان و بافت صورت تشکیل می‌شود که به تدریج به سمت یکدیگر حرکت می‌کنند. این حرکت به مرور زمان باعث رسیدن دو طرف صورت به یکدیگر شده و در نتیجه بخش داخلی دهان و بینی تشکیل می‌شود. حالا اگر به هر دلیلی این دو قسمت پیوند مناسبی نداشته باشند در قسمت جلویی و لب فرد شکاف به وجود می‌آید که ظاهر فرد و عملکرد دندان‌ها و لب‌های فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

شکاف لب و شکاف کام

عوامل تاثیرگذار در مشکل لب شکری

 به طور کلی عوامل ژنتیکی به عنوان اصلی‌ترین فاکتورهای ایجاد شکاف لب و شکاف کام شناخته می‌شوند. با وجود اینکه ممکن است که اکثر والدین مبتلا به شکاف صورت، صاحب فرزندی با این مشکل نشوند، اما انتقال این خصوصیت به صورت ژنتیکی یک امر معمول و رایج است. جالب است بدانید که خطر ابتلا به این بیماری در خانم‌های مصرف کننده الکل در ماههای مختلف بارداری بیش از ده برابر نسبت به خانم‌های سالم بیشتر است. نبود اسید فولیک و چاقی بیش از حد هم در این مشکل نقش دارد.

طبق تحقیقات صورت گرفته، در صورت استفاده در طول سه ماه اول بارداری، برخی از داروها برای صرع، مانند توپیرامات یا اسید والپروئیک، ممکن است خطر ابتلا به شکاف لب را افزایش دهند.

مشکلات گفتاری و شنوایی

 شکاف لب و شکاف کام به دلیل نقش مرکزی لب و کام و زبان در شکل گیری کلمات، می‌تواند تأثیر بسیار مهمی در گفتار فرد و حتی شنوایی آن داشته باشد. این ناهنجاری می‌توانند منجر  به افزایش خطر ابتلا به عفونت گوش شود که باعث آسیب به شنوایی فرد می‌شود. در هر صورت برای هر کدام از این مشکلات روش‌هایی مانند پاتولوژی گفتار درمانی، لوله‌های Tympanostomy  و روشهای جراحی دیگر وجود دارد که می‌توانند وضعیت فرد را در وهله اول کنترل و سپس درمان کنند.

 مشکلات زندگی اجتماعی

 امروزه کودکان مبتلا به شکاف لب و شکاف کام به احتمال زیاد تحت جراحی اصلاح کننده صورت قرار می‌گیرند و تاثیرات اجتماعی و شرایط محیطی بر روی آنها بسیار کم است. با این حال کودکان مبتلا به این اختلال نیاز به تشویق برای برقراری با دیگر کودکان در سنین پایین دارند. سایر کودکان ممکن است بپرسند که چرا ظاهر یک فرد با شکاف لب متفاوت است. این اعتماد به نفس را در کودک به وجود بیاورید تا شرایط خود را برای دوستان توضیح دهد.

 اگر شکاف لب و شکاف کام مشکلات گفتاری به دنبال داشته باشد، والدین حتماً باید در این مورد با مدرسه صحبت کند. در حقیقت معلمان باید مطمئن باشند که کودک دارای چنین مشکلی خیلی آسان و بدون هیچ وسیله اضافی می‌تواند صدای او را بشنود.

 مشکلات دندانپزشکی

 کودکان مبتلا به شکاف لب و شکاف کام با مشکلات دندان پزشکی بیشتری نسبت به سایر کودکان مواجه هستند. رگ آلوئولار، رگه‌ای از استخوان که از دندان‌های بالا و لثه‌ها پشتیبانی می‌کند، ممکن است به طور کامل رشد نکند. برخی از کودکان ممکن است نیاز به درمان ارتودنسی داشته باشند تا دندان‌های آنها به شکل مناسب جابجا شود. پوسیدگی دندان در کودکان مبتلا به این بیماری بسیار بیشتر و رایج‌تر است. در این مورد حفظ بهداشت دهان و دندان می‌تواند به کاهش خطر پوسیدگی و مشکلات دندان کمک کند.

درمان شکاف کام و شکاف لب

 روش‌های مختلفی برای بهبود و درمان شکاف لب و شکاف کام در کودکان متولد شده با این مشکل وجود دارد. برخی از متخصصین ارتودنسی ممکن است فرآیند درمان را در همان هفته اول تولد شروع کنند و روال درمان آنها را ادامه دهند. در این شیوه، آماده سازی نوزاد برای عمل جراحی بعدی صورت می‌گیرد. جراحی برای بستن شکاف لب و شکافت کام ممکن است در طول ۳ تا ۶ ماه بعد از تولد رخ دهد. این در حالی است که کودک بین ۹ تا ۱۸ ماهگی ممکن است با جراحی درمان شود. روند درمان به شکلی است که کودک می‌تواند بدون مشکل قادر به صحبت کردن و خوردن باشد.

 در برخی موارد، ممکن است کودک نیاز به عمل جراحی برای اصلاح فک داشته باشد. در این صورت پزشکان صبر می‌کنند تا کودک به سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی برسد و سپس عمل جراحی را انجام می‌دهند. این محدوده زمانی به شکلی است که فرد تمامی دندانهای بالغ خود را در آورده باشد و آمادگی لازم برای جراحی را داشته باشد. متخصصان دوران کودکی را برای جراحی مناسب‌تر می‌دانند، زیرا به عقیده آنها درمان در سنین پایین‌تر تأثیر بیشتری دارد.

 شکاف لب و شکاف کام گاهی اوقات به رگ آلوئولار ماگزیلا (maxillary alveolar ridge) می‌رسد، لبه‌ای که در آن فک بالا به دندان‌ها می‌رسد. هنگامی که این اتفاق می افتد، جراح بافت استخوانی را از قسمت دیگری از بدن مانند لگن برداشته و از آن برای پر کردن شکاف استفاده می‌کند.

شکاف لب و شکاف کام

جلوگیری از شکاف لب و شکاف کام

با وجود اینکه راهکارهای متعددی برای جراحی اصلاحی و درمان شکاف لب و شکاف کام وجود دارد، اما تاکنون هیچ راهی برای جلوگیری از ایجاد آن پیدا نشده است. البته تحقیقات نشان می‌دهد که اجتناب از مصرف الکل و دوری از تنباکو در دوران بارداری می‌تواند ریسک آن را کاهش دهد. در ضمن شما در دوران بارداری قبل از مصرف هر دارو باید با پزشک مشورت کنید. اگر هم در خانواده خود سابقه چنین مشکلی را دارید، مشاوره ژنتیکی به شما کمک می‌کند.

ما هم به عنوان متخصص ارتودنسی در کنار شما هستیم تا مشکلات شکاف لب و شکاف کام شما را آزار ندهد. اما اگر سوالی دارید با ما تماس بگیرید.