کوچکی فک بالا و مشکلات ناشی از آن

یکی از عمده مشکلاتی که ممکن است افراد از کودکی با آن درگیر بوده و عوارض بعدی را در پی داشته باشد، کوچکی فک بالا است. اما بهتر است بدانید که اگر به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید، او قادر است با استفاده از ابزار های مخصوص، عرض فک بالا را افزایش دهد.

یکی از مواردی که در انتخاب نوع ابزار برای رفع کوچک بون فک بالا باید به آن توجه کرد، نوع ناهنجاری هایی است که در مورد دهان و دندان شخص وجود دارد. برای مثال ممکن است فک بالا علاوه بر کوچک بودن مشکل رشد ناکافی هم داشته باشد. یا حتی این امکان وجود دارد که فک بالا و پایین دچار نامتقارنی شده باشند که این مورد نیز درمان های خاص خود را می طلبد. با این حال، اگر تمامی این موارد توسط یک متخصص ارتودنسی ماهر و مجرب معاینه و بررسی گردد، آن گاه می توان با یک یا چند درمان همزمان تمامی مشکلات را بر طرف نمود.

در این مقاله قصد داریم مساله کوچکی فک بالا را بررسی کرده و عوارض و راه های درمانی آن را ارائه دهیم.

کوچک و تنگ بودن فک بالا

عقب بودن و کوچکی فک بالا چگونه تشخیص داده می شود؟

برای اینکه تقارن فک های بالا و پایین و یا رشد صحیح آن ها تشخیص داده شود، بهتر است به یک متخصص ارتودنسی مجرب مراجعه نمایید. این گونه مسائل از روی قرار گرفتن فک ها بر روی هم قابل تشخیص خواهد بود. در حالتی که فک بالا عقب تر از فک پایین قرار گرفته باشد، مشکل فک شخص از نوع ریورس اورجت و یا آندربایت خواهد بود که باید مسیر درمانی خاص خود را طی کند. انواع درمان های ارتودنسی به کمک ابزار ارتودنسی کمک می کنند تا فک ها دقیقا بر روی یکدیگر و در موقعیت صحیح خود قرار گیرند.

چه فاکتورهایی در کوچکی فک بالا و تنگی آن تاثیر دارند؟

لازم است بدانید که ژنتیک به شدت می تواند در بروز این نوع ناهنجاری ها نقش داشته باشد. همچنین، یکی از مواردی که می تواند در نهایت منجر به کوچکی فک بالا گردد، تنفس دهانی به مدت طولانی است. فردی که مخصوصا در هنگام خواب از راه دهان تنفس می کند، به مرور زمان دچار تحلیل فک بالا شده و در نتیجه فک بالای او به مرور زمان دچار تنگی و کوچکی شدید می گردد.

عدم رشد صحیح و کافی استخوان های فک بالا و یا ژنتیک اصلی ترین دلیل ایجاد کوچکی فک بالا خواهد بود. برخی از نوزادان و کودکان عادت دارند در هنگام خواب انگشت شست خود را بمکند. این مساله تا حد زیادی به گونه ها فشار وارد کرده و به مرور عرض فک بالا را کاهش خواهد داد. مشکلات بینی و آلرژی هم گاهی تنفس را دچار مشکل می کنند و باعث می شوند تا فرد برای جبران آن از دهان تنفس کند. در نتیجه، این کار فشار زیادی به فک ها وارد کرده و فک بالا را کوچکتر خواهد کرد.

کوچک و تنگ بودن فک بالا

کوچکی فک بالا و عقب بودن آن چه عوارضی بر سلامت دهان و دندان دارد؟

مشکلاتی که در بایت ها وجود دارد و عقب بودن فک بالا عملا در سلامت دهان و دندان تاثیر مستقیم خواهند داشت. بنابراین، هر گونه ناهنجاری از نظر تقارن فک ها و یا کوچکی فک بالا می تواند عوارضی داشته باشد که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.

به طور کلی، کوچکی فک بالا فضای کافی در اختیار دندان های دائمی نگذاشته و باعث بر هم خوردن نظم دندان ها خواهد شد. برخی از رفتارهای ناصحیح، مانند تنفس دهانی، منجر به پوسیدگی های دندانی می گردد و یا شدت آن را زیاد می کند. همچنین، استخوان های فکین و مفصل های آن ممکن است به مرور زمان در اثر عدم تقارن و یا وضعیت ناصحیحی که نسبت به هم دارند فرد را به دردهای مزمن دچار کند. بروز آلرژی و اختلالات تنفسی نیز از جمله عوارض کوچکی فک بالا به حساب می آیند.

حتما می دانید که تقارن فک ها و منظم بودن دندان ها از جمله عوامل مهم در بحث زیبایی افراد به شمار می روند. از این رو، هر گونه بی نظمی و یا بهم خوردن تقارن فک ها می تواند زیبایی فرد را تحت الشعاع قرار دهند. بنابراین، بدیهی است که به تدریج اعتماد به نفس شخص از بین رفته و یا حتی او را به افسردگی دچار می کند. ناهنجاری هایی نظیر اوربایت و آندربایت در اعمال روزانه نظیر بلعیدن و جویدن غذا و نحوه صحبت کردن مشکل ایجاد می کنند. سوت زدن هنگام تلفظ برخی حروف و گاز گرفتن زبان و گونه از جمله این مشکلات به حساب می آیند.

کوچک و تنگ بودن فک بالا

از چه روش هایی برای رفع عقب بودن و یا کوچکی فک بالا می توان استفاده کرد؟

روش های مختلفی برای درمان ناهنجاری های فک وجود دارد که باید بر اساس نظر متخصص ارتودنسی روش مناسب تشخیص داده شده و اجرا شود.

استفاده از روش جراحی برای از بین بردن مشکل کوچکی فک بالا

ایجاد تقارن در بین دو فک و هدایت کردن آن ها به موقعیت صحیحشان، باید در سنین پایین تر از سن بلوغ انجام شود تا به نتایج دلخواهی دست پیدا کنیم. اما اگر در سنین مناسب برای درمان اقدام نشود چه؟ بدون شک با توجه به سخت تر شدن بافت های استخوانی فک و مفصل های آن در بزرگسالان، کمی هدایت کردن آن با استفاده از ابزارهای ارتودنسی دشوار خواهد شد. در نتیجه، در خیلی از موارد باید جراح فک به کمک ترفندهای جراحی، فک بالا را در موقعیت صحیح آن قرار دهد. البته بعید نیست در خیلی از موارد جراحی به همراه ارتودنسی در نظر گرفته شود.

روش های غیر جراحی برای درمان کوچکی فک بالا

مراجعه به یک متخصص ارتودنسی ماهر و مجرب و انجام یک معاینه کامل مخصوصا در سنین قبل از بلوغ کمک می کند تا برنامه ریزی صحیحی برای درمان عقب بودن فک و یا کوچک بودن آن صورت گیرد. انتخاب روش درمانی و ابزارهای مورد نیاز برای این کار کاملا به سن بیمار و یا میزان ناهنجاری و شدت اختلال موجود در ناحیه فک و دهان او ارتباط دارد.

انواع مختلف ابزار ارتودنسی ثابت و یا متحرک برای تصحیح وضعیت فک ها و باز کردن کام اثرگذار خواهند بود. همچنین، براکت های ارتودنسی باعث می شوند تا دندان ها به صورت مرتب در جای صحیح خود قرار گرفته و فک به اندازه استاندارد برسد.

در مواردی که فک بالا رشد کافی نداشته باشد، می توان با کاهش رشد فک پایین، فرصت کافی را برای نرمال شدن فک بالا ایجاد نمود. با اینکه استفاده از ابزار داخل دهانی راحت تر از خارج دهانی به نظر می رسند، اما Chin Cup یا چانه بند ارتودنسی و Reverse Chin Cup از جمله دستگاه های خارج دهانی هستند که می توانند به بهبود رشد فک بالا و ایجاد تقارن بین فکین در کودکان کمک نمایند. استفاده از Face Mask نیز برای اصلاح اندازه فک بالا در بین دندانپزشکان مرسوم است. نحوه استفاده از تمامی ابزاری که برای باز کردن کام و رفع کوچکی فک بالا به کار می روند، توسط دندانپزشک معالج به بیماران آموزش داده می شود.

ابزار دیگر مینی اسکرو نامیده می شود که بر روی فک پایین نصب می گردد. در اصل این پیچ های کوچک بر روی فک پایین نصب شده و سپس از طریق کش و دستگاه متحرک و یا ثابت (بسته به نظر متخصص) رشد فک بالا را تکمیل می نماید. مینی پلیت ها (Mini Plate) نیز مانند آنچه در مورد مینی اسکرو ها توضیح دادیم، بر روی فک پایین قرار می گیرند. سپس با استفاده از دستگاه های ثابت و یا متحرک ارتودنسی و کش های مخصوص اندازه و موقعیت فک بالا را به حد استاندارد می رسانند.

کوچک و تنگ بودن فک بالا

اگر فک بالا عرض بسیار کمی داشته باشد (تنگی شدید) چه باید کرد؟

گاهی ممکن است فرد دچار ناهنجاری کام گنبدی باشد. یعنی عرض کام به شدت کم بوده و در اصطلاح فک بالا دچار تنگی شدید است. این نوع ناهنجاری به شدت می تواند بر سلامت دهان و دندان اثرگذار باشد. حتی تنگی شدید فک بالا می تواند تنفس افراد را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد.

درمان تنگی شدید فک بالا نیز مانند کوچک بودن آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این نوع ناهنجاری نیز از دو روش جراحی و غیر جراحی قابل درمان است که البته با توجه به شرایط بیمار باید مسیر درمان مشخص گردد.

روش جراحی برای درمان تنگی شدید فک بالا

روش جراحی برای از بین بردن تنگی شدید فک بالا یکی از روش های مرسوم است که مخصوصا در بزرگسالان کاربرد دارد. جراح فک به کمک ترفندهای جراحی قادر است سطح در دسترس کام را افزایش داده و از این طریق تنگی شدید فک بالا را رفع نماید.

کوچک و تنگ بودن فک بالا

روش غیر جراحی برای رفع تنگی شدید فک بالا

درمان ارتودنسی یک روش مرسوم برای از بین بردن کام گنبدی در بیماران است. برای رفع این نوع ناهنجاری گسترش دهنده فک بالا در دهان قرار گرفته و به مرور زمان سطح آن را افزایش خواهد داد. مبنای عملکرد دستگاه های ارتودنسی در این گونه ابزار ایجاد نیروهایی است که فک را بازتر و بزرگتر می کنند و در نهایت به دندان های فک بالا قوس بیشتری خواهند داد.