کراس بایت چیست و چگونه با ارتودنسی درمان میشود؟

اختلالات بایت از جمله مشکلات ارثی و مادرزادی در دندان‌ها محسوب می‌شود که یکی از آن‌ها کراس بایت است. این بیماری به شکل‌های مختلفی روی صحبت کردن فرد و همچنین غذا خوردن تأثیر می‌گذارد و در نتیجه اعتماد به نفس او را پایین می‌آورد. بنابراین علاوه بر مسئله انتخاب راهکار درمانی، در نظر گرفتن جلسات روانشناسی هم برای کودکان مبتلا به کراس بایت می‌تواند راهکار مهم و حیاتی برای خانواده‌ها باشد.

اما متاسفانه بسیاری از خانواده‌ها پدیده کراس بایت را به عنوان یک پدیده دائمی قبول می‌کنند و برای آن به دنبال درمان می‌روند. این در حالی است که با روش‌های ارتودنسی می‌توان آن را درمان کرد. پس با ما همراه باشید تا این پدیده را بیشتر بشناسیم.

 کراس بایت چیست؟

کراس بایت (CrossBite) حالتی است که دندان‌های فوقانی و تحتانی شما با یکدیگر همتراز نیستند. این پدیده که ریشه در مسائل ژنتیکی شما دارد، باعث می‌شود که محل قرارگیری دندان‌های فوقانی و تحتانی را از حالت طبیعی خارج شود. در ناهنجاری کراس بایت دندانهای جلوی فک بالا یا دندانهای عقب فک بالا نسبت به فک پایین داخل تر قرار می گیرند. با وجود اینکه مسائل ژنتیکی در این موضوع نقش مهمی دارد، اما مواردی خارج از دلایل ارثی و مسائل دندانپزشکی کودکان ممکن است در به وجود آمدن چنین پدیده‌ای نقش داشته باشد. پدیده کراس بایت به دو گروه قدامی و خلفی تقسیم بندی می‌شوند:

• کراس بایت قدامی (Anterior Crossbite): در این وضعیت دندان‌های جلویی فوقانی بیمار در پشت دندان‌های جلویی فک پایینی بیمار قرار می‌گیرد. این وضعیت از شباهت بسیار زیادی به پدیده آندربایت دارد، اما دقیقاً یکسان نیستند.
• کراس بایت خلفی (Posterior Crossbite): این وضعیت برعکس حالت گفته شده در بند قبلی است و دندان‌های فوقانی در قسمت جلویی دندان‌های جلویی فک پایین قرار می‌گیرند.

کراس بایت

عوامل مؤثر در ایجاد پدیده کراس بایت

 همانطور که در بالا ذکر شد، علت اصلی ایجاد کراس بایت معمولاً ارثی است. اما دلایل رایج دیگری هم وجود دارد که ممکن است عدم توجه خانواده‌ها به عادت‌های کودکان در سنین پایین در آن نقش داشته باشد. در ادامه برخی از این عوامل را آورده‌ایم تا خانواده‌ها به آن توجه کنند:

تأخیر در رشد دندان یا رشد غیر طبیعی آن‌ها

برای اکثر افراد، دندان‌های شیری خیلی سریع از بین می‌روند و بلافاصله دندان‌های دائمی جایگزین آنها می‌شوند. با این حال، در برخی موارد، ممکن است دندان‌های دائمی قبل از افتادن دندانهای شیری رشد کنند که در این صورت دندان‌های بالغ روی فک کودک قرار می‌گیرند و منجر به هم ریختگی دندان‌ها می‌شوند.

مکیدن انگشت شست

میک زدن شدید انگشت یکی از عوامل خارجی کراس بایت است. وقتی که دهان شما بسته باشد و از طریق بینی نفس می‌کشید، در حالت طبیعی زبان در مقابل سقف دهان قرار می‌گیرد. در کودکان در حال رشد، این وضعیت باعث می‌شود که رشد فک بالا از حالت طبیعی و صحیح خارج می‌شود. اما اگر کودک مدام از دهان خود نفس بکشد، ممکن است مشکلات دیگری مانند لوزه متورم داشته باشد که در این صورت باز هم دندان روی فک فوقانی قرار می‌گیرد و در حالت برعکس باعث کوچکتر شدن آن می‌شود. در هر صورت میک زدن انگشت شست به عنوان یکی از عوامل اصلی ایجاد کراس بایت شناخته می‌شود.

اما نباید فراموش کنیم که شایع‌ترین علت ایجاد پدیده کراس بایت مسائل ژنتیکی است و سایر موارد با تعداد کمتر و به دلیل کوتاهی خانواده‌ها رخ می‌دهند.

چگونه برای درمان کراس بایت اقدام کنیم؟

 خبر خوشحال کننده در مورد این مشکل و این مورد از اختلالات بایت این است که راهکارهای مختلفی برای اصلاح آن وجود دارد. متداول‌ترین و رایج‌ترین روش‌های درمانی شامل استفاده از ابزارهای ارتودنسی هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:

• اکسپندر کام یا بسط دهنده کام که به تدریج باعث بزرگ شدن سقف دهان می‌شود
• اکسپندر های متحرک برای بزرگسالان
• استفاده از براکت ارتودنسی که حتی می‌تواند شامل استفاده از هدگیر هم باشد
• روش‌های جراحی که شامل شکستن استراتژیک و استخوان فک و بزرگ کردن کام فوقانی می‌شود.

 هیچ کدام از این گزینه‌ها راحت نیستند و در کوتاه مدت به نتیجه نمی‌رسند، اما مشخص شده که همه آنها به شکل‌های مختلفی روی بهبود کراس بایت نقش دارند. در مواردی که فرد سطح شدیدی از اختلال را تجربه کند، ممکن است متخصص ارتودنسی مجبور به استفاده از دو روش ترکیبی شود.

کراس بایت

اگر کراس بایت درمان نشود ممکن است چه اتفاقی رخ دهد؟

با وجود این که متخصصان دندانپزشکی و متخصصان ارتودنسی در مورد این که کدام گزینه درمانی برای کراس بایت مناسب‌تر است یا حتی در چه سنی درمان شروع شود اختلاف نظر دارند، اما همه آنها روی یک موضوع اتفاق نظر دارند: حتماً پدیده کراس بایت باید درمان شود و هیچ راه دیگری برای آن وجود ندارد.

 دلیل این امر این است که این اختلال می‌تواند منجر به پارگی جدی لثه‌ها شود. در ضمن یکی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد درد در دندان‌ها و گونه‌ها هم شناخته می‌شود. با توجه به اینکه در این شرایط دندان‌های فرد به طور یکنواخت روی یکدیگر قرار نمی‌گیرند، ممکن است مشکلاتی در فک، گردن و حتی شانه‌ها به وجود بیاید که به صورت درد مزمن خود را نشان می‌دهد.

 بنابراین اگر کراس بایت به هیچ وجه درمان نشود، منجر به ایجاد وضعیت نادرست در استخوان فک، مشکلات مفاصل و همچنین عدم تقارن صورت می‌شود. به همین دلیل صحبت کردن با یک ارتودنتیست و جراح دهان بسیار مهم است تا ببینند که آیا شما نیاز به کدام گزینه درمانی دارید و کدام یک از آنها بهتر است.

نتیجه گیری

 کراس بایت به دلیل عدم تقارن بین دندانهای فوقانی و دندانهای تحتانی منجر به ایجاد حالت عدم تقارن در وضعیت چهره فرد می‌شود و به همین دلیل حضور او در جمع‌های عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به طور کلی در مورد این پدیده می‌توان به چند مورد زیر اشاره کرد:

• کراس بایت به حالتی گفته می‌شود که دندان‌های فک فوقانی و تحتانی با یکدیگر همسو نمی‌شوند. دندان‌های بالایی پشت دندان‌های پایین قرار گیرد که به عنوان نوع قدامی و دندان‌های فوقانی جلوی دندان‌های پایینی قرار گیرند به عنوان نوع خلفی شناخته می‌شود.
• شایع‌ترین علت این پدیده مسائل ژنتیکی است، اما باید بپذیریم که عواملی مانند تأخیر در رشد دندانهای دائمی یا رشد غیر طبیعی آنها و همچنین مکیدن انگشت شست در ایجاد این پدیده نقش دارد.
• روش‌های درمان کراس بایت می‌تواند شامل انجام کارهای ارتودنسی، استفاده از اکسپندرها و بسط دهنده‌های کام و یا روش‌های جراحی در موارد شدیدتر باشد.
• اگر این مشکل به شکل صحیح درمان نشود، منجر به آسیب لثه، درد دندان و گونه، مشکلات در فک، گردن و شانه‌ها و همچنین عدم تقارن صورت می‌شود.

خانواده‌ها توجه داشته باشند که درمان کراس بایت هر چه زودتر انجام شود بهتر است و به همین دلیل باید وضعیت دندان‌ها و فک صورت خود را تحت کنترل داشته باشند. اگر هم سوالی دارید از ما بپرسید.