همه چیز در مورد ارتودنسی فانکشنال

حتما تا کنون عنوان ارتودنسی را شنیده اید و یا بنا به دلایل مختلف در بین دوستان و آشنایان با آن روبرو شده اید. ذهنیت اصلی که درباره درمان ارتودنسی در بین افراد رواج پیدا کرده این است که درمان ارتودنسی برای از بین بردن بی نظمی های دندان ها بوده و می تواند طرح لبخند زیباتری برای فرد به ارمغان بیاورد.

اما بهتر است بدانید که ناهنجاری های قابل درمان با روش های مربوط به ارتودنسی تنها به بی نظم بودن دندان ها محدود نشده و برخی ناهنجاری ها نظیر مشکلات فکین نیز با استفاده از ارتودنسی قابل رفع شدن هستند. ارتودنسی فانکشنال نوعی از ارتودنسی است که برای بهبود وضعیت فک ها نسبت به هم به کار رفته و حالت فک ها را به وضعیت استاندارد صورت نزدیک تر می کند. در این مقاله قصد داریم به بررسی درمان ارتودنسی فانکشنال پرداخته و نکات مربوط به انجام آن را توضیح دهیم.

ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال برای رفع چه مشکلاتی مفید است؟

ممکن است در حال حاضر با این سوال مواجه شده باشید که چه مشکلاتی در فک ها می تواند از طریق ارتودنسی فانکشنال برطرف گردد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که گاهی فک های بالا و پایین دچار مشکلاتی شده و رشد هماهنگی نسبت به یکدیگر ندارند. مثلا فک بالا نسبت به فک پایین رشد سریع تری داشته و یا مثلا فک پایین اصلا رشدی نداشته و رشد آن از حدی به بعد متوقف شده است.

در چنین مواقعی، وضعیت فک ها نسبت به یکدیگر استاندارد نبوده و باید با استفاده از روش های اصلاحی این مشکلات بر طرف گردد. با استفاده از روش هایی که با آن ها رشد فک ها هدایت می شوند و یا به کار بردن درمان ارتودنسی فانکشنال، به خوبی می توان این گونه مشکلات را بر طرف نمود. البته نباید فراموش کرد که انتخاب یک متخصص ارتودنسی با تجربه در حصول نتایج هر چه بهتر نقش بسزایی خواهد داشت.

ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال به چه معنا است؟

اگر تا کنون از دستگاه های ارتودنسی استفاده کرده و یا مواردی از آن را دیده باشید، حتما متوجه شده اید که ابزار ارتودنسی انواع مختلفی دارند. هر کدام از این ابزار برای رفع مشکلات خاصی کاربرد دارند که در نهایت ناهنجاری های دهان و دندان را برطرف می سازند. ارتودنسی فانکشنال نیز ابزار خاص خود را دارد. با این حال این ابزار می توانند به صورت ثابت یا متحرک به کار برده شوند.

رفع مشکلات ناشی از رشد نامتناسب فک ها بهتر است در سنین پایین انجام شود تا با سختی و پیچیدگی کمتری همراه گردد. سنین کودکی بهترین زمان برای رفع ناهنجاری های دهان و دندان و مخصوصا مشکلات فک ها به شمار می رود. استفاده از دستگاه های ارتودنسی فانکشنال که به صورت ثابت یا متحرک به کار می روند، عمدتا برای رفع ناهنجاری های کلاس 2 و 3 اسکلتال-فکی خواهند بود که بیشترین کاربرد را در کوکان دارند.

کلاس 2 و 3 در اصل دو نوع مختلف از مشکلات مربوط به فک ها هستند که بسته به نوع ناهنجاری نامیده می شوند. در افرادی که مشکل فکین آن ها از نوع کلاس دو است، فک بالا نسبت به فک پایین جلوتر خواهد بود. این در حالی است که افراد با ناهنجاری فکی کلاس 3، دارای فک پایین جلوتری نسبت به فک بالا هستند.

مهم نیست که نامتناسب بودن فکین نسبت به هم در کدام یک از گروه های بالا قرار می گیرد؛ در هر حال می توانند مشکلات زیادی برای جویدن غذا، صحبت کردن و زیبایی افراد به وجود آورند. اما تمامی این مشکلات در صورت اقدام به موقع و استفاده از درمان ارتودنسی فانکشنال قابل رفع هستند.

استفاده از اصطلاح فانکشنال در نامگذاری این روش درمانی به واسطه استفاده از دستگاه هایی است که عملکرد (فانکشن) فک ها را بهبود می بخشد. در واقع، دستگاه های فانکشنال باعث می شوند تا روند رشد فک ها اصلاح شده و با تحریک رشد فک مورد نظر، به وضعیتی استاندارد برسد. به همین دلیل، به این روش درمانی ارتودنسی فانکشنال یا عملکردی یا ارتودنسی کاربردی گفته می شود.

ارتودنسی فانکشنال

بهترین سن برای انجام ارتودنسی فانکشنال چه سنی است؟

اینکه فک ها نسبت به هم رشد متناسبی نداشته باشند و یکی از فک ها جلوتر یا عقب تر از دیگری باشد، مساله ای است که از کودکی قابل تشخیص بوده و می تواند مشکل ساز گردد. در صورتی که این مشکل در سنین پایین برطرف نشود، می تواند در بزرگسالی نیز منجر به مشکلات بیشتری شود. بنابراین، اگر در سنین پایین که کودک در سنین رشد است تناسب رشد فک ها به حالت استاندارد برگردد، ناهنجاری ها را به خوبی می توان درمان نمود.

با این حال، برای اینکه سن مناسب جهت انجام ارتودنسی فانکشنال مشخص شود، لازم است که کودک شما توسط یک متخصص ارتودنسی تحت معاینه قرار گیرد. به این ترتیب، با توجه به شرایط کودک، زمان مناسب برای شروع درمان ارتودنسی فانکشنال تعیین خواهد شد.

بسیاری از درمان های دندانپزشکی و مخصوصا درمان های مرتبط با ارتودنسی، مستقل از سن و جنسیت بوده و برای انجام هر کدام از آن ها می توان در هر سنی اقدام نمود؛ هر چند بهتر است در سنین پایین تر انجام گیرد. اما در بحث درمان ارتودنسی فانکشنال، با توجه به نوع مشکل کودک جنسیت می تواند بر زمان مناسب درمان اثرگذار باشد. در مورد اشخاصی که فک پایین آن ها جلوتر از فک بالا قرار گرفته باشد، صرف نظر از دختر و پسر بودن او، سنین 7 یا 8 سالگی بهترین زمان برای اقدام به درمان ارتودنسی فانکشنال به حساب می آید.

اما در مورد کودکانی که فک پایین آن ها دچار وقفه رشد شده و عقب مانده باشد، دختر یا پسر بودن زمان صحیح درمان را مشخص می کند. بر اساس استانداردهای تعیین شده در علم دندانپزشکی، برای دخترانی که در سنین 9 تا 10 سالگی قرار دارند، می توان به راحتی از دستگاه های فانکشنال برای اصلاح وضعیت فک های آن ها استفاده نمود. این در حالی است که در پسران به دلیل اختلاف در سن بلوغ و تفاوت در شرایط رشد، در حدود 12 تا 13 سالگی باید برای ارتودنسی فانکشنال اقدام کرد.

کدام نوع از دستگاه های فانکشنال بهتر هستند؛ ثابت یا متحرک؟

در قسمت قبل گفتیم که در استفاده از دستگاه های مربوط به ارتودنسی فانکشنال سن شخص تحت درمان بسیار اثرگذار خواهد بود. کودکی که در سنین پایین قرار دارد و ناهنجاری های فکین او در کلاس 2 و 3 قرار می گیرد، بدون آن که استثنایی وجود داشته باشد باید از دستگاه های فانکشنال متحرک استفاده کند. لازم است بدانید که دستگاه های متحرک برای چنین مواردی بازدهی بسیار خوبی خواهند داشت.

در مورد افرادی که در سنین بالاتر از سنین کودکی به دنبال انجام ارتودنسی فانکشنال هستند، متاسفانه باید گفت که دستگاه های فانکشنال متحرک کارایی لازم را نداشته و باید حتما از ارتودنسی فانکشنال با دستگاه ثابت استفاده شود. البته گاهی برای اینکه روند درمانی و اصلاحی فک ها به خوبی انجام گرفته و اثرات آن زودتر دیده شود، می توان تحت عمل جراحی فک قرار گرفته و از این طریق درمان صورت گیرد. لازم است بدانید که جراحی فک برای اشخاصی مفید است که از سنین رشد خیلی دور شده باشند. بهتر است درباره این روش درمانی با متخصص ارتودنسی خود صحبت و مشورت کنید تا در صورت نیاز برای انجام آن برنامه ریزی های لازم صورت پذیرد.

به این ترتیب، اگر در سنین کودکی قصد انجام ارتودنسی فانکشنال دارید، ارتودنسی متحرک، برای افرادی که در سنین نسبتا بالاتر برای انجام آن اقدام می کنند دستگاه های فانکشنال ثابت و برای افراد بزرگسال، جراحی فک (بنا بر صلاح دید متخصص ارتودنسی) برای اصلاح وضعیت فک ها گزینه مناسبی به شمار می روند.

ارتودنسی فانکشنال

هزینه ارتودنسی فانکشنال و دستگاه های آن چقدر است؟

هزینه انجام ارتودنسی فانکشنال به فاکتورهای زیادی بستگی دارد که اصلی ترین آن ها نوع دستگاه به کار برده شده است. اینکه متخصص ارتودنسی برای درمان و اصلاح وضعیت فک های شما از دستگاه های فانکشنال ثابت یا متحرک استفاده کند، می تواند بر هزینه نهایی آن اثر بگذارد. بهترین کار برای اطلاع از قیمت ها و هزینه درمان ارتودنسی فانکشنال مشورت با ارتودنتیست معالج پیش از شروع فرایند درمانی است.

ارتودنسی فانکشنال

برای اینکه ارتودنسی فانکشنال به نتیجه برسد چقدر زمان نیاز است؟

درمان های دندانپزشکی و مخصوصا درمان های مرتبط با ارتودنسی کاملا به وضعیت دندان ها و فک ها بستگی دارد. هر چه شرایط و بی نظمی های دندانی و فکی شدیدتر و پیچیده تر باشند، مدت زمان بیشتری نیز لازم است تا عملیات اصلاحی مناسب صورت پذیرد. برای اینکه ارتودنسی فانکشنال بازدهی لازم را داشته باشد حداقل یک سال باید از دستگاه های فانکشنال استفاده نمود. البته موارد غیر حادی هم هستند که در بازه زمانی کمتر از یک سال می توان آن ها را از این طریق درمان کرد.

به این ترتیب، در صورتی که برای اصلاح فک پایین کودک خود که از فک بالا عقب تر قرار گرفته است در سن ده سالگی او اقدام کنید، به شما اطمینان می دهیم که تا سن 11 سالگی ناهنجاری فک او به طور کامل درمان شده و فک به وضعیت استاندارد خود خواهد رسید.

لازم است یادآوری کنیم که با انجام درمان ارتودنسی فانکشنال علاوه بر بهبود وضعیت ظاهری نیم رخ کودک، به دلیل اصلاح رشد فک، فضا به اندازه کافی برای رشد دندان های دائمی کودک فراهم شده و بنابراین بی نظمی های دندانی نیز به وجود نخواهند آمد. البته در برخی موارد که ممکن است کودک علاوه بر مشکلات فک، دچار بهم ریختگی های دندانی هم شده باشد، لازم است تا متخصص ارتودنسی از براکت های ارتودنسی (ارتودنسی ثابت) استفاده کرده و این مشکل او را نیز بر طرف نماید.

ارتودنسی فانکشنال

برای درمان کودکی که به معضل جلو یا عقب بودن فک دچار است چه باید کرد؟

مراجعه به ارتودنتیست متخصص از همان سنین خیلی پایین باید به صورت مرتب انجام گیرد تا مشکلات دهان و دندان کودک در اسرع وقت تشخیص داده شده و پیش از پیچیده شدن شرایط، درمان گردد. مشکلات فک نیز هر چه سریع تر تشخیص داده شود زودتر درمان می شوند. با این حال، هر گاه متوجه شدید که فک کودکتان جلوتر یا عقب تر از حالت استاندارد آن است، باید او را در اسرع وقت نزد متخصص ارتودنسی ببرید تا معاینه لازم انجام گیرد.

تشخیص مشکلات دهان و دندان در سنین پایین باعث می شود تا با کمترین هزینه و صرف کمترین زمان بر طرف و درمان گردند.

دستگاه های ارتودنسی فانکشنال با براکت های سنتی چه تفاوتی دارند؟

دستگاه های ارتودنسی ثابت یا سنتی که رایج ترین نوع ابزار ارتودنسی به حساب می آیند به منظور نظم بخشیدن به دندان ها مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین، براکت های سنتی تنها بر رفع بهم ریختگی های دندانی متمرکز هستند. اما زمانی که از دستگاه های ارتودنسی فانکشنال استفاده می شود می توان گفت که از دو نظر ناهنجاری های دندانی را بهبود می بخشند. در اصل، دستگاه های فانکشنال هم مشکلات اسکلتال فک ها را بر طرف می کنند و هم به منظم شدن دندان ها کمک شایانی می نمایند. همچنین، برای بهبود مسیر تنفسی و کام و رفع انسداد گزینه درمانی بسیار مناسبی به حساب می آیند.

در مواردی که فرد ناهنجاری های دهان و دندان بسیار حادی داشته باشد، متخصص ارتودنسی ممکن است در ابتدا از دستگاه های فانکشنال استفاده کند و پس از یک دوره درمانی، براکت های ارتودنسی ثابت را بر روی دندان ها نصب نماید. این کار باعث می شود تا پیش از انجام ارتودنسی ثابت کلیه مشکلات مربوط به ساختار اسکلتی صورت و فک ها درمان شده و سپس دندان ها منظم گردند.

به طور کلی، انجام ارتودنسی فانکشنال پیش از ارتودنسی ثابت به بهبود بسیاری از مشکلات ساختار اسکلتی سر و صورت، اصلاح استخوان های فک بالا و پایین و هماهنگی آن با مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)، بهبود ارتباط گردن و پشت با مفصل گیجگاهی فکی و رفع مشکلات تنفسی کمک بسیاری خواهد کرد. رفع این مشکلات پیش از ارتودنسی ثابت می تواند نتایج حاصل از آن را کامل تر و رضایت بخش تر نماید.

ارتودنسی فانکشنال

نصب دستگاه های ارتودنسی فانکشنال به چه صورت انجام می شود؟

برای ساخت دستگاه های ارتودنسی فانکشنال لازم است تا فرایند قالب گیری از دندان های بالا و پایین انجام شود. به همین دلیل، طی یک جلسه ارتودنتیست این کار را انجام داده و قالب تهیه شده را به لابراتوارها می فرستد. پس از گذشت 2 تا 3 هفته دستگاه فانکشنال بیمار که کاملا با ساختار دهان او هماهنگ است، آماده می شود. این دستگاه طی یک جلسه در دهان بیمار نصب شده و در جای خود قرار می گیرد.

برای قرار دادن و خارج کردن دستگاه متحرک از دهان، متخصص، کلیه آموزش های لازم را به بیمار می دهد. راحتی بیمار در هنگامی که این دستگاه درون دهان قرار گرفته است بسیار اهمیت دارد و باید به آن توجه شود.

ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال چقدر درد دارد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که ارتودنسی فانکشنال هیچ گونه دردی به شخص تحمیل نمی کند. البته نباید این نکته را انکار کرد که قرار گرفتن یک جسم خارجی در دهان، در ابتدای کار کمی آزاردهنده خواهد بود. اما پس از اینکه مدت زمانی از نصب آن ها در دهان گذشت، شخص به راحتی به آن عادت کرده و کلافگی قبل را ندارد. فراموش نکنید که بلاک های مربوط به دستگاه فانکشنال باید در هنگام قرار گرفتن در دهان، کاملا در تماس با هم باشند.

ممکن است در ابتدای کار کمی صحبت کردن با دستگاه های فانکشنال برایتان سخت باشد. اما اگر کمی حوصله به خرج داده و تمرین نمایید، به سادگی می توانید این مرحله را پشت سر گذاشته و به راحتی صحبت کنید.

شاید در روزهای اول آزردگی ناشی از دستگاه های فانکشنال کمی بیش از حد باشد. مصرف مسکن های ساده ای که بدون نسخه تهیه می شوند و معمولا برای رفع سردرد استفاده می شوند می تواند به بهبود این حالت کمک نماید. اگر با وجود مصرف مسکن های معمولی این ناراحتی ها به اتمام نرسید، باید حتما به دندانپزشک معالج خود مراجعه کنید تا دستگاه ها را چک کند. ممکن است کمی اصلاح در جایگذاری آن ها حالتان را بهتر کند.

نتیجه گیری

ارتودنسی فانکشنال یکی از درمان های دندانپزشکی است که برای اصلاح وضعیت اسکلتی فک های بالا و پایین قابل استفاده است. این روش درمانی در بسیاری از موارد لازم است حدود یک سال قبل از ارتودنسی ثابت انجام شود تا نتیجه حاصل از آن را کامل تر نماید. برای انجام ارتودنسی فانکشنال حتما باید به دنبال یک متخصص ارتودنسی ماهر و با تجربه باشید تا در نهایت بهترین نتیجه را از این درمان دریافت نمایید.

نکته ای که درباره ارتودنسی فانکشنال وجود دارد این است که هر چه در سنین پایین تر انجام شود، نتیجه رضایت بخش تر خواهد بود. زمان انجام درمان ارتودنسی فانکشنال به سن و جنسیت افراد بستگی داشته و باید پس از معاینه کامل توسط متخصص ارتودنسی تعیین گردد.