علت بیرون زدگی دندان های بالا یا پروتروژن چیست و ارتودنسی چگونه آن را درمان می کند؟

احتمالاً تاکنون افراد زیادی را دیده باشید که فک بالای آن ها نسبت به فک پایین جلوتر است. این مسئله موجب می شود که چانه این افراد کوچک به نظر برسد. به این مشکل پروتروژن دندان ها گفته می شود که در واقع همان بیرون زدگی یا جلو زدگی دندان های فک بالا است. در ادامه این مطلب کلیه اطلاعات راجع به پروتروژن دندان‌ها یا بیرون زدگی دندان های فک بالا ، دلایل ابتلا و روش های درمان ارائه خواهد شد.

پروتروژن دندان یا بیرون زدگی دندان های فک بالا

پروتروژن از لحاظ لغوی به معنی بیرون زدگی یا جلوزدگی یک چیز است. به عنوان مثال هنگامی که یکی از دیسک های بین مهره ای بیرون بزند، متخصصین ارتوپدی آن را پروتروژن دیسک می نامند. در دندانپزشکی نیز به حالتی که دندان ‌ها نسبت به حالت طبیعی خود جلوتر قرار بگیرند و دندان‌های فک بالا نسبت به  فک پایین هم تراز قرار نگرفته باشند، پروتروژن دندانی گفته می شود. در ادامه این مطلب با انواع پروتروژن، دلایل ابتلا و نحوه درمان آن آشنا خواهید شد.

جلو زدگی دندان های فک بالا

انواع پروتروژن یا بیرون زدگی دندان های فک بالا

پروتروژن یا بیرون زدگی دندان ‌های فک بالا می تواند در سه نوع اوربایت، اورجت و اپن بایت صورت بگیرد. در حالت اوربایت فک بالا و دندان های درون آن از نظر افقی بیشتر از ۵ میلی متر از دندان ‌های فک پایین جلوتر قرار می‌ گیرد و در نتیجه این امر دندان‌ های فک بالا، دندان ‌های فک پایین را می پوشانند. در حالت اورجت که مشابه حالت اوربایت است، فاصله عمودی دندان ‌های فک بالا بیشتر از ۵ میلی متر از دندان ‌های فک پایین است و در حالت اپن بایت، هنگام بسته شدن دهان، بین دندان های فک بالا و پایین بیمار فاصله ‌ای بیش از حد نرمال وجود خواهد داشت.

دلایل بروز پروتروژن یا بیرون زدگی دندان های فک بالا

دلایل ابتلا به پروتروژن یا بیرون زدگی دندان های فک بالا بسته به نوع و شکل این بیماری متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال ژنتیک و عامل وراثت نقش کلیدی در ابتلا به پروتروژن اوربایت و اورجت دارد. در مقابل مکیدن بیش از حد انگشتان شست دست و یا پستانک در کودکی یکی از دلایل فاصله افتادن بین دندان های بالا و پایین شده و عامل جلو زدگی دندان های فک بالا نسبت به فک پایین و در نتیجه اپن بایت محسوب می شود. از جمله دلایل دیگر ابتلا به بیرون زدگی دندان های فک بالا می ‌توان به نبود فضا برای رشد دندان ها در اثر کوچک بودن فک، بزرگ بودن اندازه دندان ها و یا شلوغی و ازدحام آن ها اشاره کرد. اصابت ضربه و شکستگی فک ها و وارد شدن فشار به دندان های جلو هنگام قورت دادن و یا جویدن غذا به دلیل داشتن مشکل رفلاکس بلع نادرست و تنفس دهانی نیز از دیگر دلایل متداول ابتلا به پروتروژن به شمار می رود.

جلو زدگی دندان های فک بالا

عوارض ابتلا به پروتروژن یا جلو زدگی دندان های فک بالا

عدم قرار گرفتن دندان های فک بالا و پایین در موقعیت صحیح در اثر ابتلا به انواع پروتروژن، می تواند موجب بروز مشکلاتی در جویدن غذا و صحبت کردن افراد شود. علاوه بر این رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان در بیماران مبتلا به پروتروژن یا بیرون زدگی دندان های فک بالا بسیار دشوار است و به همین دلیل این افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌ های لثه و پوسیدگی دندان ها قرار می گیرند.

روش های درمان پروتروژن یا بیرون زدگی دندان‌ های فک بالا

بسته به دلایل ابتلا به پروتروژن، روش های درمان این بیماری متفاوت خواهد بود. به طور کلی همواره توصیه می شود بیماران مبتلا به پروتروژن در مراحل ابتدایی درمان برای مشاوره به یک متخصص ارتودنسی متبحر مراجعه کنند تا در ابتدا دلایل اصلی ابتلا به این بیماری تشخیص داده شود. سپس متخصص ارتودنسی بر اساس شدت و میزان بیماری، روش درمان مناسب را به بیمار پیشنهاد می ‌کند. لازم به ذکر است متخصصین ارتودنسی برای درمان پروتروژن از انواع براکت های دندانی استفاده می کنند. توجه داشته باشید روش درمان پروتروژن یا بیرون زدگی دندان های فک بالا یک روش نسبتا طولانی مدت محسوب می شود.

جلو زدگی دندان های فک بالا

بهترین سن درمان برای برطرف کردن مشکلات پروتروژن

بیشتر متخصصین ارتودنسی عقیده دارند که انجام درمان ‌های ارتودنسی در سنین پایین نتیجه بخش تر خواهد بود و از بروز مشکلات پیشرفته تر در سنین بزرگسالی نیز جلوگیری می کند. همین مسئله موجب می شود تا شاخه ای به نام ارتودنسی پیشگیرانه در درمان ارتودنسی ایجاد شود که هدف اصلی آن پیشگیری و درمان ابتدایی مشکلات ناحیه دهان و دندان است. بنابراین اقدام برای درمان مشکلات پروتروژن نیز در سنین پایین تر، موفقیت آمیزتر خواهد بود، زیرا در دوران کودکی استخوان فک بیشتر تحت کنترل قرار می گیرد. همین مسئله موجب شده است که بهترین سن برای ارتودنسی دندان های دچار پروتروژن، سنین ۷ الی ۱۳ سالگی گزارش شود. لازم به ذکر است این روش درمانی طی دو مرحله اتفاق می ‌افتد.

جلو زدگی دندان های فک بالا

مراحل درمان پروتروژن یا بیرون زدگی دندان ها

ارتودنسی دو مرحله یا دو فازی روش درمانی ارتودنسی برای درمان بیرون زدگی دندان ها است که در اولین مرحله در سن  6 الی 9 سالگی  انجام می ‌شود. در این مرحله، فک بالا منبسط شده، فضا برای رشد دندان های دائمی فراهم می شود. سنین ۶ الی 9 سالگی به این منظور انتخاب می‌ شود که هنوز دندان های شیری در داخل دهان کودک وجود دارند و دندان ‌های دائمی کاملاً رشد نکرده اند. درمرحله دوم که در سنین ۹ الی ۱۳ سالگی اتفاق می ‌افتد، دستگاه ‌های ارتودنسی ثابت و متحرک مورد استفاده قرار می ‌گیرند. توجه داشته باشید در مراحل درمان برای هماهنگ کردن فک بالا و پایین از فیس ماسک ها استفاده می شود.

جلو زدگی دندان های فک بالا

درمان جلو زدگی دندان های فک بالا در بزرگسالی

چنانچه بیمار به هر دلیلی نتواند در سنین ۶ الی 13 سالگی برای درمان بیماری پروتروژن به متخصص ارتودنسی مراجعه کند، هنوز می تواند در سنین ۱۳ الی ۱۵ سالگی برای درمان اقدام نماید، البته درمان بعد از سنین بلوغ سخت تر خواهد بود و نیازمند زمان بیشتری است و به مراتب هزینه بیشتری را نیز به همراه خواهد داشت. گاهی اوقات نیز ممکن است برای درمان کامل مشکل، ترکیبی از درمان ارتودنسی و جراحی فک نیاز باشد.

 به همین دلیل همواره توصیه می شود به صورت مرتب و حداقل با فاصله 6 ماه، از زمان رویش اولین دندان های شیری در کودکان، برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کرد تا مشکلات احتمالی دهان و دندان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شوند و با صرف وقت و هزینه کمتر، نتیجه بهتری را به همراه داشته باشند.