درمان اختلالات مفصل فکی گیجگاهی

مفصل گیجگاهی فکی شما، مفصلی است که فک شما را به استخوان های جمجمه که در جلوی هر گوش قرار دارد، متصل می کند. این مفصل به شما امکان حرکت فک به سمت بالا و پایین و از یک طرف به طرف دیگر را می دهد تا بدین صورت بتوانید صحبت کنید، بجوید و حتی خمیازه بکشید!

مشکلات فک و ماهیچه های صورت شما به عنوان سندروم مفصل گیجگاهی فکی (TMD) شناخته می شوند. البته مخفف آن به اشتباه TMJ نیز به کار می رود که در واقع نام این مفصل مهم است

چه عواملی باعث ایجاد اختلالات مفصل گیجگاهی فکی می شود؟

علل ایجاد کننده سندروم مفصل گیجگاهی فکی هنوز ناشناخته است. دندانپزشکان براین باورند که بروز علائم این بیماری به دلیل وجود مشکلاتی در عضلات فک شما یا بخش هایی از خود مفصل است.

صدمه به فک، مفصل یا عضلات سر و گردن شما، مانند ضربه شدید می تواند منجر به سندروم مفصل گیجگاهی فکی شود. سایر دلایل موثر در این بیماری عبارتند از:

• دندان قروچه که فشار زیادی به مفصل تحمیل می کند
• جا به جایی فک
• آرتروز مفصل
• فشار، که می تواند باعث قفل شدن ماهیچه های صورت و فک یا دندان شما شود

علائم سندروم مفصل فکی گیجگاهی چیست؟

سندروم مفصل گیجگاهی فکی اغلب باعث درد و ناراحتی شدید موقتی یا در مدت زمان طولانی می شود. این بیماری می تواند یک یا هر دو طرف صورت شما را تحت تأثیر قرار دهد. احتمال ابتلای بانوان به این بیماری نسبت به آقایان بیشتر است و در میان افراد بین 20 تا 40 سال نیز شایع تر می باشد.

علائم شایع سندروم مفصل گیجگاهی فکی عبارتند از:

• احساس درد یا حساسیت در صورت، ناحیه مفصل فک، گردن و شانه ها، و در داخل یا اطراف گوش هنگام جویدن، صحبت کردن، یا باز کردن دهان
• بروز درد و تانوانی در زمان باز کردن زیاد دهان
• قفل کردن فک ها
• ایجاد صدای کلیک در هنگام باز کردن یا بستن دهان یا جویدن (ممکن است دردناک نباشد)
• احساس خستگی در عضلات صورت
• مشکل در جویدن یا گاز گرفتن غذا
• تورم در یک طرف صورت شما

به علاوه ممکن است دچار درد دندان، سردرد، گردن درد، سرگیجه، گوش درد، مشکلات شنوایی، درد بالای شانه و زنگ زدن در گوش (وزوز گوش) شوید.

سندروم مفصل گیجگاهی فکی

چگونه سندروم مفصل گیجگاهی فکی تشخیص داده می شود؟

بسیاری از شرایط دیگر مانند پوسیدگی دندان، مشکلات سینوسی، آرتریت یا بیماری لثه دارای علائم مشابه سندروم مفصل گیجگاهی فکی هستند. برای تشخیص آن دندانپزشک چندین مورد را بررسی خواهد کرد:

• بررسی تاریخچه سلامتی
• معاینه فک و دندان
• ارزیابی مفاصل فک از نظر درد و حساسیت
• بررسی وجود صدا در فک در هنگام حرکت آنها
• بررسی وجود مشکل قفل کردن فک
• معاینه بایت
• بررسی وجود مشکلات در عضلات صورت
• بررسی عکس های رادیوگرافی از صورت

همچنین در صورت نیاز پزشک ممکن است معاینات زیر را نیز در نظر بگیرد:

• تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)
• توموگرافی رایانه ای (CT)

برای مراقبت و درمان ممکن است به یک جراح دهان و فک و صورت ارجاع داده شوید. همچنین ممکن است نیاز به مراجعه به یک متخصص ارتودنسی برای اطمینان از عملکرد دندان ها، عضلات و مفاصل خود داشته باشید.

درمان خانگی برای سندروم مفصل فکی گیجگاهی 

برای تسکین علائم سندروم مفصل گیجگاهی فکی می توانید این روش های درمانی را امتحان کنید.

مصرف مسکن ها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن می توانند درد و تورم عضلات را موقتا تسکین دهند.

استفاده از کیسه آب گرم یا یخ: بسته یخ را برای 10 دقیقه روی ناحیه دردناک صورت نگه دارید. سپس یک حوله گرم را در حدود 5 دقیقه در کنار صورت خود نگه دارید. این کار را هر روز چند بار انجام دهید.

خوردن غذاهای نرم: ماست، پوره سیب زمینی، پنیر خامه ای، سوپ، تخم مرغ خرد شده، ماهی، میوه و سبزیجات پخته شده، لوبیا و غلات را به منوی غذایی خود اضافه کنید. غذاها را به تکه های کوچک خرد کنید تا نیاز کمتری به جویدن باشد. از خوردن غذاهای سفت، مانند هویج خام، غذاهای جویدنی و لقمه های بزرگ اجتناب کنید.

دوری از حرکات شدید فک: خمیازه کشیدن و جویدن (به خصوص آدامس یا یخ) را به حداقل ممکن برسانید و از فریاد زدن، آواز خواندن یا کاری که شما را مجبور به باز کردن گسترده دهان می کند، دوری کنید.

جدا نگه داشتن دندان های خود برای مدت زمان کوتاهی هر چند وقت یک بار: این باعث کاهش فشار از روی فک شما می شود.

یادگیری تکنیک های آرامش بخشی: بدین صورت فشار روی فک کاهش یافته و درد تسکین می یابد. در صورت نیاز می توانید درباره فیزیوتراپی یا ماساژ از دندانپزشک خود سؤال کنید.

سندروم مفصل گیجگاهی فکی

درمان های سنتی سندروم مفصل گیجگاهی فکی

با دندانپزشک خود در مورد این درمان های آزمایش شده برای درمان سندروم مفصل گیجگاهی فکی مشورت کنید:

داروها، دندانپزشک می تواند در صورت نیاز به مسکن ها برای تسکین درد و تورم، دوزهای بالاتری از آنها را تجویز کند. اگر شما دندان قروچه داشته باشید، ممکن است پزشک برای شل شدن عضلات فک، داروهای شل کننده های عضلانی را توصیه کند. همچنین یک داروی ضد اضطراب برای کاهش استرس کمک می کند، استرس می تواند منجر به سندروم مفصل گیجگاهی فکی شود.

اسپلینت یا محافظ دهان، این محافظ های پلاستیکی روی دندان های بالایی و پایینی شما قرار می گیرند، بنابراین آنها یکدیگر را لمس نمی کنند. محافظ ها تاثیرات ساییدگی یا دندان قروچه را کاهش می دهند و با قرار دادن دندان های شما در وضعیت صحیح تر، موجب اصلاح موقت بایت شما می شوند. تفاوت بین اسپلینت و محافظ شبانه چیست؟ محافظ شبانه را تنها در حین خواب می پوشید اما از اسپلینت باید در تمام زمان ها استفاده کنید. دندانپزشک شما، نوع مورد نیاز شما را برایتان مشخص می کند.

درمانهای ترمیمی دندانپزشکی، دندانپزشک شما می تواند با استفاده از روکش و بریج دندان های از دست رفته را جایگزین کند و یا از براکت ها برای رفع اختلالات بایت با ایجاد تعادل در سطح جویدنی دندان ها استفاده کند.

سایر درمان های سندروم مفصل فکی گیجگاهی

در صورتی که درمان هایی که در بالا ذکر شد موثر واقع نشدند، ممکن است دندانپزشک شما یکی از درمان های زیر یا ترکیبی از آنها را پیشنهاد کند:

تحریک عصب الکتریکی از راه پوست، این روش درمانی با استفاده از جریان های الکتریکی موج پایین، موجب آرامش عضلات فک و صورت شما و در نتیجه تسکین درد می شود.

اولتراسوند، استفاده از این روش بر روی مفصل که باعث تسکین درد یا بهبود تحرک می شود.

تزریق در نقاط حساس (تریگر پوینت)، داروهای ضددرد یا بیهوشی به نقطه هایی از عضلات حساس صورت که نقاط به “تریگر پوینت” معروف هستند به منظور تسکین تزریق می شوند.

امواج رادیو درمانی، امواج رادیویی مفصل را تحریک می کنند که این امر باعث افزایش جریان خون و کاهش درد می شود.

لیزر درمانی، با کاهش درد و التهاب به شما در راحت تر کردن حرکت گردن خود و باز کردن گسترده تر دهان خود کمک می کند.

جراحی برای درمان سندروم مفصل گیجگاهی فکی

اگر سایر درمان ها نمی توانند به شما کمک کنند، جراحی یک گزینه درمانی است. سه نوع جراحی برای درمان سندروم مفصل گیجگاهی فک وجود دارد. نوع جراحی با توجه به مشکل شما تعیین می شود.

آرتروسنتز: در صورت قفل شدن فک ها و عدم وجود سابقه عمده در سندروم مفصل گیجگاهی فک از این روش استفاده می شود. این یک عمل جزیی است که دندانپزشک می تواند آن را در مطب خود انجام دهد. او پس از بیهوشی عمومی، سوزن ها را داخل مفصل قرار می دهد. او ممکن است ابزار ویژه ای را برای خلاصی از بافت آسیب دیده یا خارج کردن دیسک گیر افتاده در مفصل یا جدا کردن خود مفصل استفاده کند.

آرتروسکوپی، یک جراحی است که توسط آرتروسکوپ انجام می شود. این ابزار ویژه یک لنز و یک چراغ را بر روی خود دارد که به پزشک امکان می دهد که داخل مفصل شما را ببیند. شما تحت بیهوشی عمومی خواهید بود. پزشک با ایجاد برش کوچکی در جلوی گوش شما، ابزار را وارد می کند که آن به یک صفحه ویدیویی وصل است. بنابراین پزشک می تواند مفصل و ناحیه اطراف آن را بررسی کند. او ممکن است بافت ملتهب را از بین ببرد یا دیسک یا مفصل را مجدداً تنظیم کند. این نوع جراحی، به عنوان روش کمتر تهاجمی شناخته می شود و جای زخم کوچک تری را از خود بر جای می گذارد، عوارض کمتر و زمان بهبودی کوتاه تری نسبت به یک عمل بزرگ دارد.

جراحی باز، با توجه به علت سندروم مفصل گیجگاهی فکی احتمال دارد شما نیاز به این نوع جراحی داشته باشید:

• ساختارهای استخوانی در مفصل فک شما در حال تحلیل رفتن است
• شما در مفصل خود دارای تومور هستید

در این روش، پس از بیهوشی عمومی، پزشک تمام ناحیه اطراف مفصل را باز می کند تا بتواند دید کامل و دسترسی بهتری را پیدا کند. شما به مراقبت پزشکی بیشتری پس از عمل جراحی باز نیاز دارید و احتمال زخم و آسیب دیدگی پس از عمل نیز بیشتر است.