انکیلوز یا دندان فک جوش چیست؟

انکیلوز دندان چیست؟

الیاف های پریودنتال، دندان را درون حفره خود نگه می دارند، اما در موارد استثنایی، با از بین رفتن بخشی از این الیاف، ریشه دندان به استخوان فک جوش می خورد. به این حالت “انکیلوز” دندان (جوش خوردن دندان به استخوان فک) و به آن دندان ها “انکیلوز شده” گفته می شود. این پدیده نادر است و حدود 3/1 تا 3/14 درصد از جمعیت جهان از پیامدهای انکیلوز دندان رنج می برند.

دندان انکیلوز به این معنا است که ریشه دندان به طور دائم به فک متصل شده است. نمی تواند حرکت کند زیرا دندان دیگر رباط پریودنتال محافظ اطراف خود را ندارد. پس ریشه دندان به طور دائم به استخوان فک متصل شده است.

دندان انکیلوز شده دقیقا شبیه دندان معمولی است، با این تفاوت که گاهی ممکن است در خط لثه بالاتر یا پایین تر قرار گرفته باشد. زمانی که دندان در حال رشد از درون لثه است، ممکن است آنکیلوز شود. وقتی این اتفاق می افتد، دندان معمولاً کوتاه تر است زیرا رشد آن در اواسط فرآیند متوقف شده است و بقیه دندان های مجاور آن به رشد خود ادامه داده اند.

انکیلوز دندان هم در دندان های شیری و هم در دندان های دائمی مشاهده می شود، اما در دندان های شیری بسیار شایع است. به همین ترتیب، در زنان بسیار مشاهده می شود. محققان دریافته اند که دندان های مولر فک پایین بیشتر در معرض خطر انکیلوز قرار دارند.

از آنجا که دندان انکیلوز شده به طور دائم به استخوان آلوئولار متصل شده است، نمی افتد، بنابراین رویش دندان دائمی در آن حفره نیز مسدود می شود، در نتیجه مشکلات عملکردی و زیبایی شناختی مختلفی را ایجاد می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این وضعیت غیر عادی به خواندن این مطلب ادامه دهید.

انکیلوز یا دندان فک جوش

علت انکیلوز دندان چیست؟

از نظر پزشکی، دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث می شود الیاف پریودنتال از اطراف ریشه دندان حل شود و باعث انکیلوز دندان شود- اما اتفاقی می افتد که به الیاف پریودنتال آسیب می رساند. یکی از علل مشکوک، ترومای دندان، بویژه ترومای اکلوزال است.

با این حال، انکیلوز در دندان های فک بالا بسیار مشاهده می شود. به این معنا که عوامل متعددی در ایجاد این مشکل نقش دارند. دندان های انکیلوز شده در بسیاری از افراد از طریق ژن های خود فرد بوجود می آیند. مواردی را مشاهده کرده ایم که این مشکل در خانواده ها بویژه در بین خواهرها و برادرها وجود دارد.

صدمات و تروماهای اکلوزالی که به الیاف پریودنتال وارد می شوند، ارتباط زیادی با دندان های انکیلوز شده دارند. از این رو انکیلوز دندان در بسیاری از افراد به دلیل چنین شرایط آسیب زایی بوجود می آید. این حوادث باعث تحلیل ریشه و در پی آن آسیب به ساختارهای نگهدارنده دندان مانند سمان می شوند.

معمولاً هیچ علامت یا درد با انکیلوز شدن دندان وجود ندارد و اغلب هنگام معاینه دهان بیمار، گرفتن عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس یا هنگام تلاش برای استفاده از بریس کشف می شود. تنها راه برای رسیدگی به دندان انکیلوز این است که آن را در جایی که هست رها کنید یا با جراحی آن را خارج کنید.

انکیلوز یا دندان فک جوش

دندان انکیلوز شده را چگونه تشخیص دهیم؟

اگر متوجه شدید که یکی از دندان های شما در خط لثه پایین تر ایستاده است، ممکن است آن دندان انکیلوز شده باشد. این اتفاق می افتد به این علت رخ می دهد که دندان آسیب دیده پس از جوش خوردن با استخوان مجاور شروع به باقی ماندن در بافت های لثه کرده است. به این ترتیب، پیوند دندان با استخوان مانع افتادن دندان می شود. همچنین به همین دلیل است که برخی از افراد در بزرگسالی دارای دندان های شیری هستند.

با این حال، علائم و نشانه های انکیلوز دندانی، بسته به عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت، مرحله رشد دندان و غیره، متفاوت هستند.

• یک یا چند دندان در خط لثه بالاتر یا پایین تر ظاهر می شوند.
• رویش غیر عادی دندان ها با کاهش تعداد دندان ها
• مینای غیر طبیعی دندان
• بزرگ شدن فک پایین

انکیلوز در دندان های دائمی (دندان های بالغ) چگونه ایجاد می شود؟

از آنجا که دندان های شیری انکیلوز شده مانع رویش دندان های دائمی درون حفره های دندانی مربوط به خود می شوند، احتمال انکیلوز شدن دندان های دائمی کمتر است. موارد استثنایی وجود دارند که در آنها انکیلوز بعد از ظاهر شدن دندان های دائمی اتفاق می افتد. موارد زیر برخی از عوامل احتمالی مرتبط با دندان های دائمی انکیلوز شده هستند:

• آسیب به الیاف پریودنتال ناشی از آسیب
• بیماری های لثه درمان نشده
• عفونت در یک دندان یا استخوان فک ناشی از ترومای اکلوزال
• فضای بیش از حد در غشاهایی که یک دندان را نگه می دارند

دندان های انکیلوز شده معمولاً هیچ دردی ایجاد نمی کنند، اما در رشد ساختار صورت اختلال ایجاد می کنند. با ایجاد اختلال در رویش دندان های دائمی، مشکلات دیگری مانند جلو آمدگی فک، کاهش طول قوس دندانی، نقص استخوان آلوئولار، اختلالات اکلوزال و غیره بوجود می آیند.

به همین ترتیب، در صورت تأخیر در درمان، نوک دندان های مجاور اطراف دندان عفونی نیز شروع به فرو رفتن می کنند. صرف نظر از اینکه دندان آسیب دیده دندان شیری است یا دندان دائمی، لازم است هر چه سریع تر به دنبال درمان دندان انکیلوز شده باشید.

دندانپزشکان دندان انکیلوز شده را چگونه تشخیص می دهند و درمان می کنند؟

اگر یک بیمار دارای دندان انکیلوز شده باشد، هنوز هم می تواند الاینرهای شفاف را داشته باشد. فقط به خاطر داشته باشید که الاینرهای شفاف فقط دندان هایی را حرکت می دهند که انکیلوز نشده اند. اگر پزشک به انکیلوز دندان مشکوک شود، می تواند با یک آینه دندان به دندان ضربه بزند. دندان انکیلوز شده در هنگام ضربه زدن در مقایسه با سایر دندان ها صدای متفاوتی ایجاد خواهد کرد که ارتودنتیست قادر به شناسایی آن است. سپس با تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس می توان آن را تأیید کرد.

انکیلوز دندان به راحتی با نگاه کردن به آن تشخیص داده می شود، در حالی که دندانپزشکان ویژگی های معمول آن را با استفاده از سیستم های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، اسکن CBCT تشخیص می دهند. پس از ارزیابی ویژگی هایی مانند ناحیه عفونی دندان، تحرک و سایر مواردی که از نظر بالینی تشخیص داده می شوند، یک طرح درمان تهیه می شود.

در همین حال، عواملی مانند وضعیت رشد بیماران، سن، و جنسیت نیز برای تصمیم گیری در مورد گزینه درمانی مناسب در نظر گرفته می شوند. قطع تاجDecoronation  راه حلی است که برای درمان دندان های انکیلوز شده به صورت گسترده انجام می شود. این فرایند شامل برداشتن قسمت تاج دندان آسیب دیده است، اما برای کودکان خردسال تجویز نمی شود زیرا استخوان آلوئولار آنها هنوز در مرحله رشد است.

در موارد خاص، درمان انکیلوز دندان شامل روش های اضافی برای خلاص شدن از شر آن است. فرایندهای مهمی که باید به آنها اشاره کرد عبارتند از:

• خارج کردن دندان از حفرهLuxation انجام می شود. اگر مفید نباشد، کشیدن دندان با جراحی انجام می شود.
• اگر دندان انکیلوز شده با جراحی برای یک بچه برداشته شود، یک فضا نگهدار در محل آن قرار داده می شود تا شکاف را حفظ کند، تا زمانی که دندان دائمی دربیاید.
• استئوتومی سگمنتال (برش مقطعی استخوان)
• اگر فرد دارای تعداد زیادی دندان انکیلوز شده باشد، پیوند استخوان و استئوتومی آلوئولار لازم است.
• درمان های ارتودنسی برای بستن شکاف های ناشی از دندان های انکیلوز شده
• ترمیم های اصلاحی مانند ایمپلنت های دندانی

صرف نظر از علت اصلی (ژنتیک، آسیب یا التهابات درمان نشده)، تشخیص زود هنگام برای درمان به موقع ضروری است. بنابراین می توان از اثرات مضر انکیلوز روی حفره دهان جلوگیری کرد.